Teren działania Izby Rzemieślniczej we Włocławku obejmuje województwo Warszawskie, Liczące 23  powiaty, na co skład się  58  miast, w tym  3  miasta wydzielone - Włocławek, Płock i Żyrardów, oraz  295  gmin wiejskich. Obszar Województwa Warszawskiego równa się  29310 km/2.  Na terenie tym według  G. U. S. ustalonych na podstawie spisu ludności w 1931 roku mieszka  2,532,528  ludności. Według dokonanych przez biuro Izby Rzemieślniczej we Włocławku obliczeń ustalono, iż na terenie woj. Warszawskiego na dzień 01.01.1934 r., istnieje 34.124  zarejestrowanych warsztatów. Liczbę tę ustalono na podstawie posiadanych przez Izbę rejestrów wydanych kart rzemieślniczych i na podstawie otrzymanych z poszczególnych Starostw zawiadomień o nowych kartach i wszelkich zmianach zaistniałych w rejestrze już zgłoszonych warsztatów. Liczba ta jednak, zdaniem Izby, nie jest zupełnie ścisła. ... Biorąc zatem liczbę zarejestrowanych warsztatów  34.124  oraz  3.877  nielegalnych warsztatów, o której Izbie wiadomo to globalna cyfra warsztatów na terenie woj. Warszawskiego winna wynosić 38.001.  Należy przypuszczać, że na terenie Województwa, prócz wyżej wykazanych, istnieje jeszcze dotychczas nie ujawnionych 6 do 7-miu tysięcy nielegalnych warsztatów, przypuszczalna liczba warsztatów rzemieślniczych zarówno legalnych jaki nielegalnych wynosi przeszło  45.000, ...  Dalsza analiza tabeli Nr 1 wskazuje, że najliczniej jest reprezentowany przez zarejestrowane warsztaty rzemieślnicze pow. Warszawski (2999 warsztatów),  2-gie miejsce zajmuje pow. Włocławski (2533 warsztaty),  3-cie pow. Pułtuski (2129 warsztatów),  4-te Sierpecki (1995 warsztatów),  5-te  Płocki (1851 warsztatów),  6-te Mławski (1776 warsztatów), 7-me Grójecki (1695 warsztatów),  8-me Nieszawski (1606 warsztatów), W pozostałych powiatach liczby przedstawiają się następująco w  2-ch liczba zarejestrowanych warsztatów przekracza 1500,  w 9-ciu przekracza 1000 warsztatów,  w 4-ch nie dochodzi tysiąca warsztatów. Najniższa liczba warsztatów istnieje na terenie pow. Sochaczewskiego 693 warsztaty, ... . 
[w:] Stan Liczebny Rzemiosła, Nakład Izba Rzemieślnicza we Włocławku 1934, Sprawozdanie Izby Rzemieślniczej w Włocławku za Rok 1933, s. 46-53.

  1. Powiat Błoński (w tym miasta: Grodzisk Maz., Błonie, Mszczynów i Żyrardów wsie i osady)
  2. Powiat Ciechanowski ( w tym miasto: Ciechanów, wsie i osady)
  3. Powiat Gostyniński (w tym miasta: Gostynin, Gąbin, wsie i osady )
  4. Powiat Grójecki (w tym miasta: Grójec, Góra Kalw., Mogielnica, Warka, wsie i osady)
  5. Powiat Kutnowski ( w tym miasta: Kutno, Krośniewice, Żychlin, wsie i osady)
  6. Powiat Lipnowski (w tym miasta: Lipno, Dobrzyń N/W, wsie i osady)
  7. Powiat Łowicki (w tym miasto: Łowicz, wsie i osady)
      czytaj więcej  http://baza.archiwa.gov.pl/sezam/index.php?l=&mode=show&zespoly_id=85141&word=no%C5%BCownik%C3%B3w&word2
  8. Powiat Makowsk (w tym miasta: Maków Maz., Różan n/N, wsie i osady)
  9. Powiat Mińsk Maz. (w tym miasta: Mińsk Maz., Kałuszyn, wsie i osady)
10. Powiat Mławski (w tym miasto: Mława, wsie i osady)
11. Powiat Nieszawski (w tym miasta: Aleksandrów Kuj., Ciechocinek, Nieszawa, Radziejów,
                                          wsie i osady)
12. Powiat Płocki ( w tym miasta: Płock, Wyszogród, wsie i osady)
13. Powiat Płoński (w tym miasto: Płońsk, wsie i osady)
14. Powiat Przasnyski (w tym miasta: Przasnysz, Chorzele, wsie i osady)
15. Powiat Połtusk (w tym miasta: Połtusk, Nasielsk, Serock, Wyszków, wsie i osady)
16. Powiat Radzymińsk (w tym miasta: Radzymin, Wołomin, wsie i osady)
17. Powiat Rawski (w tym miasta: Rawa Maz., Nowe Miasto/P, Biała Rawska, wsie i osady)
18. Powiat Rypiński (w tym miasta: Rypin, Dobrzyń n/D, wsie i osady)
19. Powiat Sierpeck (w tym miasta: Sierpc, Raciąż, Żuromin, wsie i osady)
20. Powiat Skierniewicki (w tym miasto: Skierniewice, wsie i osady)
21. Powiat Sochaczewski (w tym miasto: Sochaczew, wsie i osady)
22. Powiat Warszawski (w tym miasta: Nowy Dwór, Otwock, Piaseczno, Pruszków, Zakroczyn,
                                            wsie i osady) 
23. Powait Włoclawski (w tym miasta: Włocławek, Brześć Kuj., Chodecz, Kowal, Lubraniec, 
                                           Lubień, Przedecz, wsie i osady)
Stan Liczebny [w:] Nakład Izby Rzemieślniczej w Włocławku 1937, Sprawozdanie Izby Rzemieślniczej we Włocławku  za rok 1936, s. 100-103.

Kliknij aby powiększyć MAPĘ

Cechy Rzemieślnicze Województwa Warszawskiego mają swoją tradycję, istnieją na naszym terenie od szeregu stuleci. Niektóre z nich powstały w XIII i XIV wieku i dalszych, następnie w roku 1816 zostały zreorganizowane "Postanowieniem Księcia Namiestnika, urządzającego zgromadzenia rzemieślnicze ".
     Cechy XIII i XIV wieku powstawały przeważnie na mocy nadawanych im przywilejów, czy to zwalniających od części podatku, czy obdarzających jakimś nadaniem, jak np. Cech Piekarzy w Włocławku, który miał prawo wolnego przemiału mąki w młynach biskupich. Cech Zdunów i Garncarz w Pułtusku otrzymał 12 morgów ziemi od biskupa dla wydobywania gliny i tp.
     Najstarsze dane posiada Izba z roku 1339 o rzeźnikach miasta Włocławka, już zorganizowanych w bractwo, którzy otrzymali prawo swobodnego handlu mięsem w hurcie i detalu (dane z "Monografii Włocławka"  ks. M., Morawskiego r. 1933.
     Następnie:
w roku  1400  powstał Cech Piekarzy w Płocku
w roku  1420  powstał Cech Stolarzy w Pułtusku
w roku  1452  powstał Cech Szewców w Włocławku
w roku  1455  powstał Cech Zdunów i Garncarzy w Pułtusku
w roku  1497  powstał Cech Szewców w Sierpcu  (posiada przywileje nadane przez Kasztelana
                       Raciążskiego Mikołaja Kępskiego i Starszą Ksienię Zgromadzenia Panien
                       Benedyktynek Helenę Lasocką z r. 1497)
w roku  1542  powstał Cech Krawców w Włocławku
w roku  1544  powstał Cech Piekarzy w Włocławku
w roku  1577  powstał Cech Rybaków w Włocławku
w roku  1600  powstał Cech Szewców w Służewie
w roku  1600  powstał Cech Zdunów i Garncarzy w Pułtusku
w roku  1610  powstał cech Szewców w Łowiczu i Skierniewicach
w roku  1619  powstał Cech Mieszany "Szynkowny" w Włocławku
w roku  1632  powstał Cech Ślusarzy w Łowiczu
w roku  1633  powstał Cech Szewców w Wyszkowie   
w roku  1639  powstał Cech Kuśnierzy w Włocławku
w roku  166?  powstał Cech Rzeźników w Skierniewicach
w roku  1668  powstał Cech Szewców w Błoniu
w roku  1680  powstał Cech Krawców w Skierniewicach
w roku  1720  powstał Cech Bednarzy i Kołodziei w Skierniewicach
w roku  1720  powstał Cech Szewców w Płocku
w roku  1730  powstał Cech Krawców w Pułtusku
w roku  1750  powstał Cech Szewców w Sochaczewie
w roku  1758  powstał Cech Szewców w Rypinie, (posiada Statut zatwierdzony przez króla
                    Augusta III z dnia 7.IX.1758 r.) 
w roku  1763  powstał Cech Szewców w Mławie
w roku  1770  powstał Cech Szewców w Makowie
w roku  1770  powstał Cech Szewców w Nasielsku
w roku  1791  powstał Cech Stolarzy w Skierniewicach
     Cechy średniowiecza były organizacjami silnymi i zamożnymi, one wyznaczały ceny, kontyngenty wyrobów, kontrolowały warsztaty swych członków, nakładały nawet grzywny na członków. űródłem tej siły był przymus cechowy, nakazujący rzemieślnikowi należenie do Cechu i to do do samoistnego wykonywania rzemiosła. Cechu te były cechami chrześcijańskimi, żydom nie wolno było zajmować się rzemiosłem,
     Rok 1816 przyniósł "postanowienie Księcia Namiestnika" zmieniające całkowicie organizację cechową, usuwając przymus należenia do Cechu, a pozostawiając jednak dotychczasowe formy nauki rzemiosła, wyzwolenia czeladnika i td.
     Rzemieślnicy żydzi i teraz byli jednak pozbawieni prawa organizowania się w Cechy.
     Dopiero Ustawa przemysłowa 1927 roku, która żadnych ograniczeń pod tym względem nie wprowadziła, umożliwiła rzemieślnikom żydom tworzenie Cechów. ... 
     W dniu 31 stycznia 1933 r., na terenie Województwa istniało  387  Cechów, grupując 
9.784  członków.

Rok	Liczba Cechów	w tym chrz.  --  żydów --  mieszany	Liczba członków	w tym chrz.   --  żydów  -- mieszany
1931	418	300    --    118   --      --	10292	7194   --   3098   --    ---
1932	389	251    --    100   --     38	9291	5739   --   2583   --    969
1933	387	246    --    108   --     33	9784	6201   --   2727   --    856

     Jak widać z tej tabeli liczba Cechów zmniejszała się w porównaniu z latami poprzednimi. Wyżej już Izba zaznaczyła że wiele Cechów chrześcijańskich łączy się w jeden Cech danej grupy na cały powit. Natomiast Cechy żydowskie powstają stale (szczególnie w małych miasteczkach) po to, by po roku lub kilku miesiącach ożywionej działalności przejść na listę Cechów nieczynnych lub mało aktywnych.
     Wszystkie Cechy nowopowstałe są to Cechy biedne, nie posiadające majątek, jedyną podstawą egzystencji tych Cechów są składki, które tylko w pierwszych miesiącach po powstaniu Cechu wpływają regularnie. Powoduje więc to szybki upadek działalności Cechu.
     Zresztą, jak to Izba wykazała w załączeniu tablica statystyczna tylko nieliczne Cechy Województwa posiadały majątek, czy to w rezerwach, złożonych w Kasach Komunalnych czy Spółdzielczych, czy to w nieruchomościach: jak np. Cech Szewcki w Łowiczu posiada 43 morgi gruntu, Cech Rzeźnicko-Wędliniarski w Płocku - plac, Cech Garncarzy i Zdunów w Pułtusku 12 morgów gruntu, w tym część specjalnie do wydobywania gliny, Cech Rzeźnicko-Wędliniarski w Włocławku i Mistrzów Budowlanych w Otwocku - place.
     Stosunkowo najzamożniejsze są Cechy rzeźnicko-wędliniarskie, piekarskie i niektóre kowalsko-ślusarskie. Ale i te Cechy, które w latach poprzednich mogły wykazać się posiadaniem wkładów w instytucjach kredytowych, obecnie wkłady wyczerpały, gdyż wpływy bieżące ze składek nie wystarczają na pokrycie niezbędnych wydatków. Zresztą wiele Cechów w roku 1933 zmniejszyło składki ze zł. 12. - rocznie do zł. 6 - i nawet 3 zł. - rocznie, by umożliwić rzemieślnikom należenie do Cechu.
     To też nic dziwnego, że działalność Cechów przejawia się tak słabo. Cechy przeważnie odbywają tylko raz w roku walne zebranie dla wyboru Zarządu, w niektórych Cechach Zarządy zbierają się jedynie wtedy, gdy Izba nadeśle jakąś ankietę do wypełnienia czy też okólnik do wiadomości i to jest głównym przedmiotem obrad Zarządu.,...
[w:]  Organizacje Rzemieślnicze, Nakład Izby Rzemieślniczej w Włocławku 1934, Sprawozdanie Izby Rzemieślniczej we Włocławku  za rok 1933, s. 54-61.     
 

                                   Izba  Rzemieślnicza  we  Włocławku  1929 - 1938

    Izba Rzemieślnicza we Włocławku, obejmująca terytorialnie całe Województwo Warszawskie, a mająca  swą  siedzibę w mieście Włocławku, powołana została do życia w wyniku akcji rządowej, mającej na celu organizowanie korporacyjne życia gospodarczego kraju-na podstawie art. 173 Rozp. Prezydenta Rzeczpospolitej z 7 czerwca 1927 r. o prawie przemysłowym, rozporządzeniem Ministerstwa Przemysłu i Handlu z 12 grudnia 1927 r. o ustanowieniu Izb Rzemieślniczych.
     Celem Izby jest stała reprezentacja zawodowa interesów przemysłu rzemieślniczego woj. Warszawskiego.
     Izba Rzemieślnicza spełnia następujące zadania:
     1. współdziała z władzami państwowymi w sprawach popierania rozwoju rzemiosła woj. Warszawskiego
     2. rozważa i przedstawia władzom życzenia i wnioski dotyczące interesów rzemiosła oraz zdaje co rok sprawę o stanie rzemiosła,
     3. reguluje sprawy terminatorów w myśl obowiązujących przepisów ustawowych,
     4. czuwa nad należytym przestrzeganiem przepisów tyczących się spraw terminatorskich,
     5. tworzy egzaminacyjne komisje czeladnicze,
     6. tworzy egzaminacyjne komisje mistrzowskie,
     7. tworzy komisje egzaminacyjne do przeprowadzania egzaminów z kucia koni i wydawania świadectw, stwierdzających posiadanie kwalifikacji do samodzielnego wykonywania zawodu kucia koni.
     Prócz tego Izba może wspierać szkoły rzemieślnicze oraz w inny sposób przyczyniać się do podnoszenia wykształcenia i sprawności zawodowej majstrów, czeladników i terminatorów, jednak z obowiązkiem stosowania się do przepisów ustawowych o prywatnych szkołach zawodowych.
     Fundusze Izby powstają :
    1.   z dochodów własnego majątku,
    2.   z opat za korzystanie z urządzeń Izby, szkół, gospód i t.p.
    3.   z taks egzaminacyjnych,
    4.   z kar porządkowych, ściągniętych na rzecz Izby,
    5.   z dodatku przewidzianego dla Izb Rzemieślniczych w ustawie o państwowym podatku przemysłowym.
                                                                     =       =       =
     Zebrania Izby są zwyczajne i nadzwyczajne.
     Zwyczajne odbywają się przynajmniej raz na kwartał. Zebrania nadzwyczajne zwoływane są na żądanie Ministra Przemysłu i Handlu lub przynajmniej  1/3 ogólnej liczby członków Izby, bądź według uznania zarządu Izby.
                                                                    =       =       =
     Zarząd Izby skład się z Prezydenta , Wiceprezydenta oraz 5 członków, wybranych przez zebranie członków Izby z jego grona.
     Zarząd Izby załatwia sprawy nie zastrzeżone zebraniu członków Izby.
     Odbywa posiedzenia przynajmniej raz na miesiąc. Mianowany przez członków Izby z poza grona jej członków Sekretarz załatwia prace przygotowawcze i wykonawcze, wynikające z zakresu działania Izby oraz jest kierownikiem biura Izby.
     Sekretarz przygotowuje również preliminarz budżetowy i przedstawia go zarządowi. Następnie Prezydent przedstawia zebraniu Izby budżet przyjęty przez Zarząd z wnioskiem o jego uchwalenie. Uchwalony przez Izbę budżet zatwierdza Minister Przemysłu i Handlu..
     Wszelkie rodzaju akta prawne zatwierdza i podpisuje Prezydent lub Wiceprezydent Izby i Sekretarz łącznie.
     Ogólny nadzór nad Izbą Rzemieślniczą sprawuje Minister Przemysłu i Handlu przez swego wyznaczonego przedstawiciela, który ma prawo uczestniczyć w plenarnych posiedzeniach Izby i zabierania głosu we wszystkich sprawach, ale bez prawa głosowania.
     Obwieszczenia swe Izba zamieszcza w Dzienniku Urzędowym Województwa i w swoim własnym czasopiśmie, jeśli je wydaje. 

                                        PIERWSZE  POSIEDZENIE  IZBY  RZEMIEŚLNICZEJ

     Rozpoczynając swą działalność, Izba Rzemieślnicza we Włocławku nie posiadała jeszcze własnego lokalu. To też pierwsze plenarne jej posiedzenie - 23 czerwca 1929 - odbyło się w sali Włocławskiego Sejmiku powiatowego.
     Zagaił obrady Delegat p. Wojewody Warszawskiego, p. Kłodecki wygłosił dłuższe przemówienie, w którym podnosi znaczenie rzemiosła dla całokształtu życia gospodarczego Rzeczpospolitej, życząc w końcu Izbie powodzenia w pracy - w imieniu p. Wojewody i własnym.
     Następnie na przewodniczącego p. Kłodecki powołał najstarszego wiekiem członka Izby w osobie Jakóba Hersza Agresta.
     Objąwszy przewodnictwo, p. Agrest powołał na protokolanta p. Stanisława Adama z Włocławka, na asesora pp. Feliksa Andrzejewskiego z Łowicza, Jana Ogińskiego z Chodcza i Judela Anzesteina z Nowego Dworu. Następnie p. Agrest wygłosił dłuższe przemówienie, w którym na wstępie powitał przedstawicieli władz i kolegów rzemieślników, mówił o konieczności wspólnego wszystkich wysiłku dla dobra Rzeczpospolitej i zakończył okrzykiem na cześć Najjaśniejszej Rzeczpospolitej, Pana Prezydenta Mościckiego, Marszałka Piłsudskiego i zgodnej pracy wszystkich rzemieślników bez różnicy wyznania i narodowości dla dobra rzeczpospolitej. Wszystkie okrzyki zebrani gorąco pochwycili.
     Dokonano potem wyboru Prezydenta i Wiceprezydenta Izby w drodze tajnego głosowania. Prezydentem wybrany został pan Franciszek Konwicki, Wiceprezydentem p. Symel Cymerman. Wybór przyjęty był oklaskami. Prezydent i Wiceprezydent po wyborze wygłosili krótkie przemówienia. Na członków Zarządu wybrano pp. Kazimierza Frankowskiego z Kutna, Feliksa Andrzejewskiego z Łowicza  i Hersza Turzanowskiego z Płocka. Po zakończonych wyborach p. Agrest oddał przewodnictwo p. Prezydentowi Konwickiemu, życząc zarządowi owocnej pracy dla dobra i rozwoju Izby ku pożytkowi ogółu rzemiosła. 
Po załatwieniu szeregu spraw natury organizacyjnej dokonano wyboru Sekretarza Izby. Został nim p. Stanisław Mirewicz, który piastował ten urząd do 1 września 1929 r. Obecnie sekretarzem Izby jest p. Wacław Sobczyk, prawnik.
Delegatem Min. Przemysłu i Handlu w Izbie Rzemieślniczej jest Starosta Włocławka p. inz. Czesław Gajzer.

         UROCZYSTE  OTWARCIE  IZBY  RZEMIEŚLNICZEJ

Foto: Okolicznościowa pamiątka otwarcia Izby Rzemieślniczej we Włocławku

     Uroczyste otwarcie Izby Rzemieślniczej, połączono  z poświęceniem jej własnego lokalu przy ul. Kaliskiej Nr. 1 odbyło się w niedzielę 17 listopada 1929 r.
    Uroczystość zaszczycił swą obecnością p. Wojewoda Twardo oraz kilku wyższych urzędników.
Ogółem na 290 cechów na terenie Izby, przybyły delegacje od 150 cechów, reprezentowane były wszystkie miasta i miasteczka Województwa Warszawskiego.  Uczestników było 1200.
     Co do przedstawicieli władz, poza p. Wojewodą Twardo, na uroczystość przybyli pp. Naczelnik Kłodecki z Urzędu Woj., zastępca jego inz. Groberski, Instruktor korporacji przemysłowych radca Samolewicz, Dyr. Mleczko z Izby Skarbowej Warszawskiej, Dyr. Rutkowski z Izby Przemysłowo-Handlowej Warszawskiej i in. Przybyło również kilku pp. Starostów z powiatów na terenie Województwa Warszawskiego.
     O godz. 10 rano zgromadzili się wszyscy przybyli rzemieślnicy w Sokolni przy ul. Łaziennej, skąd o godz. 11-ej wyruszono w pochodzie na nabożeństwo. Pochód ze sztandarami, których było 69 kroczył przy dźwiękach orkiestry 14 p.p. ulicami:  Biskupią, Karnkowskiego, Kilińskiego, Pl. Wolności, 3-go Maja, Cyganką, Pl. Kopernika. Delegacje były uformowane według grup zawodowych. Rzemieślnicy żydzi kroczyli z orkiestrą Towarzystwa Makabi. Na rogu ul. Żabiej rzemieślnicy żydzi skierowali się do  synagogi.... Na nabożeństwie obecni byli Ich Ekscelencja Ks. Bp. Radoński i Ks. Bp. Sufragan Owczarek. Mszę świętą odprawił Ks. Prof. Wojsa. Po modłach odśpiewano "Boże coś Polskę"
     O tym samym czasie w synagodze kantor p. Wędrownik odprawił nabożeństwo dla rzemieślników żydów, poczym przemówienia wygłosili p. Uuger i poseł p. Razner. Orkiestra Towarzystwa Makabi odegrała hymn narodowy.
Po nabożeństwie ruszono znowu w pochodzie przy dźwiękach orkiestry 14 p. p. grającej "Pierwszą Brygadę" kierując się do Izby Rzemieślniczej, gdzie miało się odbyć poświęcenie lokalu Izby. Na ul. Kaliskiej, przed pięknie udekorowanym lokalem Izby, ustawiły się delegacje ze sztandarami. W lokalu zgromadziły się przedstawiciele władz. Po krótkiej chwili oczekiwania przybył J.  E. Ks. Biskup Radoński, który dokonał poświęcenia, poczym wygłosił przemówienie, podnosząc doniosłość rzemiosła dla życia gospodarczego kraju i życząc Izbie powodzenia w pracy dla ojczyzny.
     Pod koniec uroczystości poświęcenia przybył p. Wojewoda Twardo, którego orkiestra powitała marszem generalskim.
     O godz. 3-ej po poł. w szczelnie wypełnionej wielkiej  sali "Oazy" Izba Rzemieślnicza odbyła uroczyste posiedzenie. Obok estrady i na estradzie - las sztandarów.
     Na estradzie zajęli miejsca pp. Wojewoda Twardo, Prezydent Pachnowski, Starosta Gajzler, oraz p. Prezydent Konowicki w otoczeniu członków prezydium Izby.
    Wśród uroczystej ciszy wygłasza przemówienie swe p. Prezydent Konwicki. Wita najprzód przedstawicieli władz z p. Wojewodą na czele. Podnosi zasługi Rządu Marszałka Piłsudskiego w dziedzinie organizowania rzemiosła i utworzenia Izb Rzemieślniczych, dziękując w imieniu 20.000 warsztatów, zatrudniających 150.000 rzemieślników. - Rządowi za opiekę nad Rzemiosłem. Wznosi okrzyk na cześć  Najjaśniejszej Rzeczpospolitej, pochwycony gorąco przez zebranych. Orkiestra gra hymn narodowy.  Następnie p. Prezydent Konwicki w imieniu rzemieślników zrzeszonych w Izbie składa przyrzeczenie owocnej i ofiarnej pracy dla dobra Rzeczpospolitej kończąc okrzykami: "Prezydent Rzeczpospolitej Ignacy Mościcki i Marszałek Polski, których imiona złotymi zgłoskami zapisane zostaną w historii naszego życia gospodarczego niech żyją !.  Pan Minister Przemysłu i Handlu inż Eugeniusz Kwiatkowski, twórca samorządu rzemieślniczego niech żyje ! Pan Wojewoda Warszawski Stanisław Twardo, szczery opiekun rzemiosła i wielki protektor naszych potrzeb niech żyje !"  
    Wreszcie p. Prezydent Konwicki odczytał depesze wysłane do Prezydenta Mościckiego, Marszałka Piłsudskiego, Prezesa Rady Ministrów i Ministra Przemysłu i Handlu, p. T. Doleżala, podsekretarza Stanu w Min. Przemysłu i Handlu, Prezydium Izby Przemysłowej w Warszawie, p. Rudnickiego, Prezesa Centralnego Towarzystwa Rzemieślniczego i p. Senatora Rogiewicza, Prezesa Rady Nadzorczej zjednoczenia Stanu Średniego. Poza tym Izba otrzymała szereg listów z życzeniami  
     Potem zabrał głos p. Wojewoda Twardo, mówiąc o pracy pokojowej dla dobra kraju, w czym i rzemieślnicy maja swą ważna cząstkę. Do tej pracy nad odbudową kraju p. Wojewoda zachęcał rzemieślników....
     Dalsze przemówienia wygłosili: p. Prezydent Pachnowski,- imieniem m. Włocławka. p. Dyr. Rutkowski - imieniem Izby Przemysłowo-Handlowej w Warszawie p. Pieniążkiewicz, Prezydent Izby Rzemieślniczej Warszawskiej p. Bischoff Sekretarz Izby Rzemieślniczej w Grudziądzu, ... 
     Po uroczystym posiedzeniu Izby udali się wszyscy na wspólny obiad w sali Towarzystwa Wioślarskiego. Przy stołach biesiadnych spędzili kilka godzin w miłym nastroju. Podczas tej biesiady wygłoszono szereg przemówień i toastów, podnosząc w niektórych wspólność pracy rzemiosła chrześcijańskiego i żydowskiego dla dobra kraju.
                                                                 =       =       =
     W ciągu półrocza swej pracy w r.1929 Izba załatwiła cały szereg spraw natury organizacyjnej na 3 posiedzeniach plenarnych.
     Mianowicie uchwalono przepisy terminatorskie, które obecnie znajdują się w Ministerstwie Przemysłu i Handlu, a przesłane tam zostały do zatwierdzenia, uchwalono regulamin: biurowy, służbowy dla personelu biura Izby, regulamin zebrań Izby, Zarządu i Komisji Egzaminacyjnych Mistrzowskich i Czeladniczych, uchwalono budżet na czas od 1 lipca do 31 grudnia 1929 r., ustalono wzór pieczęci, który znajduje się w zatwierdzeniu, powzięto uchwałę o utworzeniu Wydziałów Czeladniczych przy Izbie, uchwałę o powierzeniu Zarządowi Izby wydania rozporządzeń, mających na celu prowadzenie statystyki gospodarczej, zawodowej i personalnej rzemieślników, udzielono Prezydentowi Izby upoważnienia do wyznaczania w/g swego uznania z pośród członków Izby delegatów do szkolnych lub urzędowych komisji egzaminacyjnych, zatwierdzono wzór księgi buchalterskiej i rachunkowej dla biura Izby, powzięto uchwałę o założeniu Muzeum Rzemieślniczego we Włocławku oraz uruchomienia wystawy wzorów wyrobów krajowych i zagranicznych. 

    Na ostatnim posiedzeniu Izba przyjęła przedstawiony przez Zarząd preliminarz budżetowy na rok 1930 jak również uchwałę w przedmiocie zwracania się do władz o wydanie rozporządzenia czasowo zmieniającego postanowienia art. 155  Ustawy Przemysłowej, zmierzającej do zwolnienia od obowiązku składania świadectw o ukończeniu publicznej szkoły zawodowej dokształcającej uczniów, którzy w myśl przepisów istniejących winni składać je przy dopuszczeniu ich do egzaminów czeladniczych. Poza tym ustalono 13 siedzib komisji egzaminacyjnych Czeladniczych. ... 

Skład personalny Izby Rzemieślniczej we Włocławku przedstawiał się następująco:
1) Franciszek  Konwicki z Włocławka, 2) Symel Cymerman z Włocławka, 3) Feliks Andrzejewski z Łowicza. 4) Kazimierz Frankowski z Kutna, 5) Hersz Turzanowski z Płocka,  6) Jakób Wierzbowski z Nowego Dworu 7) Maurycy Judel Rozensztein z Nowego Dworu,  8) Wacław Piekarski z Pułtuska, 9) Szmul  Piasecki  z  Radzymina, 10) Bolesław Zbikowski z Mławy, 11) Zelma Nibortski z Mławy, 12) Wiktor Wąsicki z Sierpca.
13) Wacław Górecxki z Lipna, 14) Leopold Gnezner z Włocławka, 15) Stanisław Adam z Włocławka, 16) Jakób Hersz Agrest z Włocławka, 17) Franciszek Sikorski z Aleksandrów  Kuj, 18) Jan Ogiński z Chodcza. 19) Mendel Anilewicz z Mogielnicy, 20) Jan  Rupiewicz z kol. Marianów gm. Kobylina pow. Grojecki.

 Zarząd  Izby:
1) Franciszek Konwicki z Włocławka, 2) Symel Cymerman z Włocławka, 3) Feliks Andrzejewski z Łowicza.
4) Kazimierz  Frankowski z Kutna,  5) Hersz Turzanowski z Płocka.

 Prezydium  Izby :
Prezydent:  Franciszek  Konwicki,  Viceprezydent :  Symel  Cymerman, Sekretarz :  Wacław  Sobczyk.
      
[w:] Wydawnictwo-Bracia-Piotrowscy Włocławek, Kujawianin Informator Handlowo-
        Przemysłowy, 1930,  s. 124-130

Izba Rzemieślnicza                                                                 Włocławek, dnia 15 lipca 1929 r.
   we  Włocławku

                                                                    Do
                                                                    Cechów, Związków i Towarzystw Rzemieślniczych
                                                                            na terenie Województwa Warszawskiego

   W dniu 23 czerwca 1929 r. nastąpił moment o wielkim historycznym znaczeniu dla rzemiosła polskiego, a tym samym moment historyczny dla polskiego życia gospodarczego wchodzącego obecnie na tory normalnego rozwoju, na tory prowadzące do gospodarczej, a tym samym i politycznej potęgi Najjaśniejszej Rzeczpospolitej.
   W dniu tym została otwarta pierwsza Izba na terenie b. Królestwa Kongresowego - Izba Rzemieślnicza Województwa Warszawskiego we Włocławku.
   Po długim szeregu lat w odrodzonej Polsce, Rząd dowiódł, że docenia należycie rolę i znaczenie rzemiosła, powołując do życia samorząd gospodarczy w postaci Izby Rzemieślniczej.
   Dobrodziejstwo samorządu gospodarczego odczuwa przede wszystkim świat rzemieślniczy b. Królestwa Kongresowego. Które pozbawione dotychczas Izby Rzemieślniczej nie miał możliwości zabierania głosu w obronie swych najżywotniejszych interesów.
   Rzemiosło Polskie mające tak piękną wielowiekową tradycję w organizacji zrzeszeń cechowych, tych podstawowych komórek ustrojowych samorządowych rzemieślniczych, obecnie musi dać dowód, że potrafi stanąć zwartym szeregiem do pracy nad polepszeniem swej doli, nad budową lepszego jutra.
   W powstałej we Włocławku Izbie Rzemieślniczej, obejmującej teren Województwa Warszawskiego, skupiającej w sobie około 30.000 warsztatów rzemieślniczych, znaleźć muszą rzemieślnicy obronę interesów rzemiosła, drogę do jego ekonomicznego podźwignięcia, wreszcie teren do wszechstronnej planowej pracy nad udoskonalaniem wytwórczości rękodzielniczej, podniesienia wiedzy zawodowej i rozwoju warsztatów wytwórczych.
   Ta doniosła zapowiedź uwypukla niezmiernie ważne znaczenie prac, jakie spoczywają na naszej Izbie. 
   A więc w chwili otwarcia tej pierwszej Izby Rzemieślniczej we Włocławku, w chwili tak ważnej i doniosłej uprzytomnić winniśmy, że przystępując do pracy w imię Rzeczpospolitej Polskiej, w imię Jej mocarstwowego rozwoju i w imię rzemiosła, w którym winniśmy rzemieślnicy polscy przodować całemu światu.

           Sekretarz                                                                                     Prezydent  Izby
     Stanisłąw  Mirewicz                                                                        Franciszek  Konwicki

Rok 1928

OBWIESZCZENIE
Magistrat m. Włocławka podaje do publicznej wiadomości, że w związku z mającymi się odbyć wyborami do Izby Rzemieślniczej Wojewoda Warszawski zarządził przeprowadzenie spisu wszystkich Rzemieślników, prowadzących samoistnie rzemiosło i zamieszkałych na terenie m. Włocławka.
Przeprowadzenie tego spisu odbędzie się w dniach od 10 - 14 kwietnia  b. r. w godz. od 5 do 7 wieczorem w biurze Magistratu (pok. Nr 18 - parter), ... .
Włocławek dnia 5 kwietnia 1928 r.                                                    Prezydent (-) Pachnowski
Drukarnia Kujawska Włocławek, Warszawska 5
[w:] Zbiory A/P w Toruniu O/Włocławek, zespół - Z. M.1918-1939, sygn. 2204, s. 23. 

Rok  1929

     W połowie sierpnia odbyło się drugie z kolei plenarne posiedzenie otworzonej w dniu 25 czerwca i rezydującej w Włocławku Wojewódzkiej Izby Rzemieślniczej.
     Przewodniczył zebraniu prezydent Izby Konwicki. Izba dokonała zmiany własnego regulaminu oraz omówiła szereg spraw organizacyjnych. Poruszając również ciekawe i doniosłe kwestię założenia przez Izbę Muzeum Rzemiosła oraz uruchomienia wystawy wzorów wyrobów krajowych. Sekretarzem Izby został p. Wacław Sobczyk - Kierownik Wydziału Statystycznego Magistratu naszego Miasta. ...
Czytaj - Kronika - [w:] Życie Włocławka i Okolic Nr. 6-7-8 (czerwiec, lipiec, sierpień) 1929 r.

Sprawy Uroczystego otwarcia Izby.
     W połowie Listopada rb. odbędzie się uroczyste otwarcie Izby Rzemieślniczej we Włocławku
     Na uroczystość tą zaproszeni zostaną przedstawiciele Władz miejscowych i cechowych
z całego Województwa Uroczyste nabożeństwo odprawi poświęcenie lokalu dokona Jego
Ekselencja Ks. Biskup Karol Radoński Pasterz Diecezji Kujawsko-Kaliskiej, uroczystego zaś
otwarcia Izby dokona z urzędu Pan Wojewoda Warszawski w obecności przedstawicieli
Władz i Cechów. Nad to zaproszeni zostali : Minister Przemysłu i Handlu , p. Wiceminister
Przemysłu i Handlu oraz p. p. Starostowie z całego Województwa.
     Prezydium Izby powołało w tych dniach specjalny Komitet, który zajmuje się organizacją 
uroczystości . ... .
[w:] Okólnik Nr 10 - Izby Rzemieślniczej we Włocławku z dnia,18.10.1929 r.

Otwarcie Izby Rzemieślniczej na województwo Warszawskie z siedzibą we Włocławku. Obbyło się
dnia 17.11 [1929]  po nabożeństwie uroczystym odprawionym w katedrze przez ks. prał. Mikulskiego
i kazaniu wygłoszonym przez ks. sekr. gener. Wojsę. Poświęcenia Izby dokonał Najd. pasterz
ks. Biskup Radoński, wygłaszając przy tym odpowiednie przemówienie
[w:] Kronika Diecezji Włocławskiej Nr 12 grudzień 1929, s. 254.

Wojewódzka Izba Rzemieślnicza, Włocławek ul. Kaliska 1, tel. 1-31.
Prezydent:  Franciszek Konwicki,  Sekretarz : Wacław Sobczyk
[w:] Bracia Piotrowscy Włocławek, Kujawianin Kalendarz na rok 1930.

Rok 1930

Samolewicz W., Co wszyscy rzemieślnicy powinni wiedzieć o obowiązkach ustawach i rozporządzeniach dotyczących rzemiosła, ... Nakład, Izba Rzemieślnicza we Włocławku - marzec 1930.

17 maja (1930) w sali posiedzeń Izby Rzemieślniczej (we Włocławku) nastąpiło uroczyste
otwarcie oddziału Instytutu Szerzenia Praktycznej Wiedzy Przemysłowej. Zebranie
zagaił p. Antoni Rudziński, następnie  przemawiali pp. prezydent Izby Rzemieślniczej Konwicki,
wiceprezes zarządu głównego Instytutu prof. Puzyński, starosta Gajzler imieniem
p. Wojewody, …
[w] Kalendarz Kujawianin  na 1931, s. 116.

29 maja (1930) odbyło się w siedzibie Izby Rzemieślniczej [we Włocławku] otwarcie poradni leczniczo-wychowawczej Kujawskiego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci. Zagaił uroczystym dłuższym przemówieniem prezes p. insp. Braliński ...
[w] Kalendarz Kujawianin  na 1931, s. 116. 

Rok 1931

Kujawski Klub Wioślarski, Kaliska 1, (Izba Rzemieślnicza).Założony 1930, członków około
100 Zarząd prezes: Franciszek Konwicki, wiceprezes inż. Leon Ciechanowski, skarbnik
Franciszek Gliszczyński, gospodarz Józef Bulikowski, naczelnik sportu Tadeusz Wielicki,
rachmistrz Franciszek Pietrzak, sekretarz Kazimierz Kozłowski.
[w:]  Wydawnictwo-Bracia-Piotrowscy Włocławek, Kujawianin Informator  Handlowo-
Przemysłowy, 1931, s. 41.

Może nie wszyscy wiedzą o tym, że Włocławek ma jedyny w Polsce Rzemieślniczy Klub Wioślarski. Kto jeszcze go nie zna, będzie miał okazję zawrzeć przyjaźń, a ci co już poznali, odnowić stare więzi na "Wieczorze karnawałowym", urządzonym staraniem Klubu, jak co roku tj. dnia 6 lutego o godz. 9-ej wieczorem w sali Muzeum Ziemi Kujawskiej, ...
Wieczór Karnawałowy Rzemieślniczego Klubu Włocławskiego [w:] Echo Kujawskie (piątek) 5 lutego 1937 r.

AKT POŚWIĘCENIA SZTANDARU KLUBU WIOŚLARSKIEGO RZEMIEŚLNICZEGO WE WŁOCŁAWKU

... Wszyscy którzy będą te słowa czytać będzie wiadomo czynię iż Sztandar ufundowany w roku 1932 przez małżeństwo Feliksa i Helenę Skiermańskich, podczas okupacji splugawiony przez okupanta, odnaleziony przez Prezesa Feliksa Skiermańskiego w dniu 24.08.1947 poświęcony został, ...
Rodzice Chrzestni Sztandaru byli: ...
Zbiory CRR we Włocławku.

O udział rzemiosła w uroczystościach płowieckich.
Odezwa Izby Rzemieślniczej
     W związku z obchodami   600 lecia bitwy pod Płowcami Izba Rzemieślnicza we Włocławku apeluje gorąco do Zarządów Stowarzyszeń Rzemieślniczych i Przemysłowców Chrześcijańskich we Włocławku jak również do Zarządów wszystkich Cechów i organizacji Rzemieślniczych we Włocławku oraz Cechów i Organizacji pow. Kutnowskiego, Lipnowskiego i Nieszawskiego, by w dniu 26 i 27 września b.r. w uroczystościach narodowych nie brakło sztandarów rzemiosła i prosi o wzięcie zgodnego udziału przez gremialne wystąpienie in corpore wszystkich członków Cechów, Stowarzyszeń i Organizacji Rzemieślniczych, bez wyjątku w wielkiej manifestacji narodowej we Włocławku o godz. 4 pp. dnia 27 bm. na Placu Gen. Dąbrowskiego pod swoimi sztandarami.
     Pożądany jest wyjazd wspólnej delegacji do Płowiec na godz. 1,30 w południe dnia 27 bm.
     W tym celu też Izba prosi o łaskawe przybycie członków Zarządów wszystkich Cechów m. Włocławka na zebranie informacyjne (środa) 23 września br. o godz. 8-ej wieczorem w lokalu Izby
Izba Rzemieślnicza we Włocławku Prezydent ; [Franciszek] Konwicki, Sekretarz : [Wacław] Sobczyk
[w:] Express Kujawski (środa) 23 września 1931 r., s. 4.
    

29 maja (1930) odbyło się w siedzibie Izby Rzemieślniczej (w Włocławku) otwarcie Poradni
Leczniczo - Wychowawczej Kujawskiego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci. Zagaił
uroczystość dłuższym przemówieniem prezes Towarzystwa p. insp. Braliński, …
[w:] Wydawnictwo-Bracia-Piotrowscy Włocławek, Kalendarz Informator  Handlowo-
Przemysłowy 1931, s. 116.      

Rok 1932

Rzemiosła w okr. Izbie Rzemieślniczej we Włocławku.

Kryzys gospodarczy pociągnął za sobą również pogorszenie się stanu rzemiosła w Wojew. Warszawskim. Nie odbiegniemy od rzeczywistości, gdy stwierdzimy że rok 1931 był dla rzemiosła wprost katastrofalny. Ogólny spadek spożycia dalsze kurczenie się produkcji warsztatów rzemieślniczych.

Kryzys w rolnictwie , a także zastój w budownictwie zaważył w sposobie decydującym na spadek produkcji warsztatów. Niemniej dotkliwie dał się rzemiosłu we znaki zmniejszenie zdolności płatniczych warstw urzędniczych. Obniżka płac urzędniczych spowodowała nie tylko ograniczenie budżetów rodzin urzędniczych i co za tym idzie zmniejszenie zakupów, lecz także wpłynęła nie korzystnie na wypłacalność urzędników za pobrane przedtem na kredyt towary. W r. 1930 Izba Rzemieślnicza zabrała się ostro do tępienie nielegalnie prowadzonych warsztatów, stwarzających silna konkurencje rzemieślnikom legalnie opłacających podatek i ponoszących ciężary socjalne. Zagadnienie walk z nielegalnym rzemiosłem będzie jeszcze przez dłuższy czas aktualnym i ważnym, wobec, zmniejszenia się produkcji warsztatów, które nie mogą zatrudnić dotychczasowej ilości czeladników i pomocników, zmuszając ich do szukania zarobków nielegalnymi drogami.

Konkurencje importu wyrobów obcych odczuwa najbardziej rzemiosła szewskie. Celem kontrakcji, powstała w całym kraju szereg spółdzielczych sklepów z miejscowymi wyrobami szewskimi. Sklepy te, wyznaczają bardzo niskie ceny na wyroby ręczne, konkurując często z powodzeniami z zalewem rynku polskiego małowartościowym importem. Niemniej jednak sklepy te nie będą mogły konkurować z „Batą” zbyt długo, gdyż siła rzeczy ceny wyrobów ręcznych muszą być wyższe od cen wyrobów mechanicznych produkowanych w masowych ilościach.

Rzemiosła Woj. Warszawskiego doskonale rozumie ciążący na nim obywatelski obowiązek podatkowy i bynajmniej nie chylą się od jego wypełnienia Jednakże dotychczasowy sposób wymiaru, tak podatku przemysłowego od obrotów, jak i podatku dochodowego oraz obliczanie świadczeń socjalnych jest bardzo nierównomierna i wywołuje duże rozgoryczenie. Niezależnie od poprawy bytu rzemiosła, powierzonej dostaw wojskowych rzemieślnikom umożliwiłoby wytwarzanie ośrodków rzemieślniczych, przyzwyczajonych do produkcji pewnego typu wyrobów. Ośrodki takie uniemożliwiały by Intendenturę wojskową na wypadek mobilizacji od zakładów fabrycznych, wśród personelu których bardzo często odczuwa się wpływ czynników wrogich Państw. Z dniem 22-go lutego 1932 roku Ministerstwo zarządziło rozwiązanie dawnego Zarządu Izby, powołując nowy Zarząd, składający się z 6 osób, z prezydentem p. Budzanowskim, burmistrzem m. Rypina na czele.

[w;] Przegląd Krajoznawczy Rok I, - X 1932, s. 31-32.

Rok 1933

Świadectwo złożenia egzaminu czeladniczego - Izba Rzemieślnicza we Włocławku Nr. E.II-2 5424,  Rok 1933, przez Pana Nowickiego Zdzisława ... przed Komisją Egzaminacyjną dla czeladników przy Izbie Rzemieślniczej we Włocławku,...
Włocławek dnia 11.04.1933 r.
[w:] Zbiory A/P w Toruniu O/Włocławek

Policja w nowym lokalu. Z dniem 01.10.1933 biura Komendy Powiatowej Policji Państwowej, Komisariatu P. P. na m. Włocławek zostaną skoncentrowane w jednym lokalu przy ul. Kaliskiej 1  (po Izbie Rzemieślniczej). Komisariat będzie się mieścił na parterze. Komenda Powiatowa na 1 piętrze, przy czy wejście do Wydziału Śledczego bedzie od Pl. Wolności.
[w:] Express Kujawski z 26.09.1933, s. 4.

Zjazd Działaczy Społecznych i Gospodarczych Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem z Włocławka i powiatu Włocławskiego. ... Dyrektor Izby Rzemieślniczej [we Włocławku] p. Łazarewicz wygłosił dłuższy referat o stanie rzemiosła na terenie miasta i powiatu. Na terenie powiatu jest około 15.000 rzemieślników. Państwo ma w rzemieślniku chętnego do służby politycznej obywatela. Ale rzemiosło ma dzisiaj szereg trudności do zwalczania ażeby się mogło należycie rozwijać. Ograniczenie produkcji, trudności kredytowe, plaga rzemieślników t. zw. nielegalnych - oto ważniejsze bolączki. Są też trudności z kształceniem terminatorów. Mimo wszystko - rzemiosło utrzymuje się, wyjdzie zwycięstwo z walki z kryzysem i zajmie znowu należne mu miejsce w Polsce. ... 
[w:] Express Kujawski wtorek 10.10.1933, s. 4. 

     
Sprawozdanie Izby Rzemieślniczej we Włocławku  za rok 1933
Nakład Izby Rzemieślniczej w Włocławku 1934

Spis treści: od strony 3) Położenie Rzemiosła w okręgu Izby. 6) Stan gospodarczy poszczególnych grup rzemieślniczych. 46) Stan Liczebny Rzemiosła. 54) Organizacje rzemieślnicze, 62) Oświata rzemieślnicza - Prasa 71) Terminatorzy. 79) Działalność Komisji Egzaminacyjnych - Egzaminy Czeladnicze - Egzaminy Mistrzowskie - Egzaminy Czeladniczo-Mistrzowskie dla samoistnych rzemieślników. 85) Spółdzielczość. 89) Kredyty. 95) Ilość i wartość produkcji rzemieślniczej. 98) Eksport Rzemieślniczy i dostawy. 102) Działalność Izby - Praca opiniodawcza - Sprawy podatkowe i ubezpieczenie socjalne - Sprawy eksportu i dostaw - Sprawy oświaty - Sprawy nielegalnego rzemiosła - Sprawy finansowo budżetowe. 115) Budżet Izby Rzemieślniczej we Włocławku na rok 1933 – Tablice Statystyczne.

     W roku sprawozdawczym na czele Izby jak i w roku 1932 Tymczasowy Zarząd powołany przez Ministra Przemysłu i handlu mający usprawnienia w zakresie działalności pełnego zebrania członków Izby i zarządu, w składzie tym   samym, a więc:
Prezes            Budzanowski Józef kołodziej, Rypin
Wiceprezes    Agrest Hersz Jakób, cukiernik, Włocławek

Członkowie: Gnezner Leopold, piekarz - Włocławek,  Liberman Szymon, ślusarz - Kutno, Ogiński Jan, kołodziej - Chodecz, Wencel Janusz, cukiernik - Lipno  
Dyrektor: Łazarewicz Jan

     Biuro Izby zorganizowane według najnowszych zasad wydajności pracy jeszcze w roku 1932, pracowało z całą sprawnością, pokonując trudności, spowodowane zmniejszeniem się o 3 osoby personelu, na skutek kompresji budżetu.
Skład osobowy biura w roku 1933 przedstawiał się następująco : referent i zastępca Dyrektora   Michałowicz Stefan,   referent - Misiak Jan,  referent - Birman Nachman,  referentka i buchalterka - Gąsiorowska Halina, referentka - Gerszonowicz Estera,  maszynistka i ekspedycja - Motyczanka Adela,   praktykantka Biurowa - Fiedlerówna Alicja
    
[w:] Nakład Izby Rzemieślniczej w Włocławku 1934, Sprawozdanie Izby Rzemieślniczej we
       Włocławku  za rok 1933, s. 102.

Rok 1934

Zjazd Delegatów Rzemiosła Rzeźnickiego i Wędliniarskiego Woj. Warszawskiego we Włocławku
     W niedzielę dnia 18.XI.34 r. w lokalu Rady Chrześcijańskich Cechów Rzemieślniczych we Włocławku odbył się Zjazd Delegatów rzemiosła, rzeźnickiego i wędliniarskiego zwołany przez Izbę Rzemieślniczą we Włocławku. Na Zjazd przybyło 200 delegatów ze wszystkich niemal powiatów woj. Warszawskiego. Poza tym na sali byli obecni między innymi  ... W godzinach rannych odbyły się w kościele, oraz synagodze uroczyste nabożeństwa, w których wzięły udział miejscowe Cechy ze sztandarami. Zjazd otworzył, zagaił i powitał gości p. Józef Budzanowski prezes Izby Rzemieślniczej we Włocławku ...
[w:] Rzemiosło,  Nr. 43 z 1934 r.

Pismo, Komendy Policji Państwowej [p-tu] Włocławskiego we Włocławku Wydział Śledczy, dnia 9 luty 1934, Nr. P-15-4/34.
Do Starostwa Powiatowego w miejscu.
WYBORY do Izby Rzemieślniczej [we Włocławku].
     W wykonaniu pisma BP.12/18 z dnia 09.02.1934 roku w sprawie objętej nagłówkiem, donoszę co następuje:
     W związku z przewidzianymi wyborami do Izby Rzemieślniczej [we Włocławku] dotychczas na tut. terenie oficjalnego jakkolwiek akcji ze strony rzemiosła prowadzoną nie jest. Jedynie sprawa wyborów do Izby Rzemieślniczej [we Włocławku], której jakoby przewidziane są wiosną r. b. wśród rzemiosła omawiane są w kierunku utworzenia jednej polskiej listy wyborczej, ...
     Zainteresowanie przyszłymi wyborami do izby Rzemieślniczej [we Włocławku] jak dotychczas na tut. terenie małe. Sytuacja polityczna w rzemiośle przedstawia się następująco :
     We Włocławku znajdują się trzy Związki rzemieślnicze, w tym jeden żydowski, a mianowicie : Chrześcijański Związek Rzemieślników i Przemysłowców Polskich / Stron. Narodowe i Ch . D./ , Związek Rzemieślników Chrześcijan im. Kilińskiego /BBWR/ i Związek Rzemieślników Żydów /BBWR, bezpartyjni i Sjoniści/., ...
Podpisał  z. r. Komendanta Powiatowego P. P. K. > , aspirant, Kierownik Wydziału Śledczego
Zbiory: Archiwum Państwowe w Toruniu O/Włocławek, zespół Starostwo Powiatowe 1918-1939. Patrz więcej - Archiwa m. in.  http://baza.archiwa.gov.pl/sezam/karta.php?arch=71&zesp=65&cd=0 

Cytat z Sprawozdania Izby Rzemieślniczej we Włocławku za rok 1934, s. 12 . [W:] Sokołowski K.,
     Rzemiosło, Nakładem Izby Rzemieślniczej w Kielcach - Kielce 1936 s. 73-74.

Sprawozdanie Izby Rzemieślniczej we Włocławku  za rok 1934
Nakład Izby Rzemieślniczej w Włocławku 1935

Spis treści: od strony 3) Ogólne położenie Rzemiosła. 10) Stan gospodarczy Poszczególnych Grup Rzemieślniczych. 57) Stan liczebny rzemiosła. 72) Organizacje rzemieślnicze. 82) Oświata rzemieślnicza i nauka rzemiosła. 100) Działalność Komisji egzaminacyjnych - Egzaminy Czeladnicze - Egzaminy Czeladniczo-Mistrzowskie dla samoistnych rzemieślników. 105) Spółdzielczość. 114) Ilość i wartość produkcji rzemieślniczej. 105) Eksport rzemieślniczy i dostawy. 120) Działalność Izby - Praca opiniodawcza - Opiniowanie podań o karty rzemieślnicze - Sprawy gospodarcze - Sprawy oświaty rzemieślniczej i terminatorów - Sprawa nielegalnego rzemiosła - Sprawy finansowo-budżetowe. 133) Budżet Izby Rzemieślniczej we W-ku.137) Sprawozdanie Rachunkowe Izby Rzemieślniczej we Włocławku.

Rok 1935

Protokół z Walnego Rocznego Zebrania członków Cechu Rzeźnicko-Wedliniarskiegowe Włocławku, odbytego w lokalu Rady chrześcijańskich Cechów rzemieślniczych, przy ul. Kaliskiej Nr 8, w dniu 17 lutego 1935 r., ... Przedstawiciel Izby Rzemieślniczej we Włocławku p. Stefan Michałkiewicz, ... uchwalono jednogłośnie przystąpić do budowy "Domu Rzemieślniczego" we Włocławku, na placu stanowiącym własność Cechu Rzeźnicko-Wędliniarskiego we Włocławku, przy ul. Bronisława Pierackiego Nr.20 i powołać w tym celu komitet budowy  Domu w składzie następującym ,... Prezes Izby Rzemieślniczej we Włocławku p. Józef Budzanowski, ... Dyrektor Izby Rzemieślniczej we Włocławku p. Jan Łazarewicz ... (podpisali) Przewodniczący - Podstarszy Jan Banasiewicz, Asesorowie, Wacław  Waśniewski,  Maksymiljan Bornstejn i Sekretarz  Stanisław Żelachowski.
[w:] Protokół przechowywany jest w Archiwum Państwowym w Bydgoszczy, kopia w zbiorach autora

 W dniu 15 maja 1935 r. o godz. 11-ej przed południem odbyło się uroczyste żałobne
posiedzenie Zarządu Izby[ Rzemieślniczej we Włocławku] dla uczczenia pamięci
Wielkiego Wodza Narodu, Wskrzesiciela Polski ś. p. Pierwszego Marszałka Polski
Józefa Piłsudskiego.
     W udekorowanej kirem i zielenią sali zebrali się przedstawiciele władz i rzemiosła w osobach
pp. Starosty, delegata wojska, prezydenta miasta Włocławka, dyrektorów szkół rzemieślniczych
i dokształcających zawodowych, Radcy Izby z Włocławka oraz starszych cechowa. ....
W grobowej ciszy prezes Izby J. Budzanowski zagaił posiedzenie i odczytał Orędzie Pana
Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej oraz odezwę Związku Izb Rzemieślniczych. ...
W uznaniu zasług, położonych przez zmarłego dla Polski, Zarząd Izby postanowił utworzyć
dwa  stałe stypendia im. Marszałka J. Piłsudskiego dla dzieci rzemieślników woj. Warszawskiego.
1)  dla ucznia Gimnazjum Mechanicznego we Włocławku 
2)  dla ucznia szkoły Rzemiosł im. Marszałka Piłsudskiego w Aleksandrowie Kuj.
Wreszcie Zarząd Izby postanowił wysłać depesze kondolencyjne dla Pani Marszałkowej
Piłsudskiej, Pana Premiera W. Sławka, Pana Gen. Inspektora Sił Zbrojnych, Pana Ministra
Przemysłu i Handlu oraz Pana Wojewody Warszawskiego.
[w:] Rzemiosło,  Nr 20, Tygodnik Organów Izb Rzemieślniczych ... Warszawa dnia 19 maja 1935, s. 36.

Ruch  przedwyborczy  wśród  rzemiosła. Plenarne Zebrania Radców Izby Rzemieślniczej we Włocławku
     31 lipca 1935 r. odbyło się Plenarne Zebranie Izby Rzemieślniczej w Włocławku, dla dokonania wyborów delegatów do zgromadzeń okręgowych, na które przybyło 23 radców Izby uprawnionych do uczestnictwa w zebraniu
     Wybrani zostali jednogłośnie bez głosowania zgłoszeni przez Zarząd Izby Rzemieślniczej Kandydaci ... ,Okręg wyborczy Nr. 11 z siedzibą w Włocławku: (pow: włocławski, nieszawski kutnowski)
1) Kwiatkowski Józef - murarz,
2) Szerwarkowski Franciszek - krawiec,
3) Łukomski Kazimierz - ślusarz,
4) Oszczakiewicz Romuald - dyr. szkoły rzem.,
5) Horn Josek,
6) Murawski Piotr - szewc,
7) Agrest Jakób Hersz - cukiernik,
8) Frankowski Kazimierz - rzeźnik.
...
[w:] Rzemiosło,  Nr. 32, z dnia 11.08.1935 – Tygodnik - Organ Związku Izb Rzemieślniczych
Rzeczpospolitej Polskiej, s. 2-3.

Z działalności Izby Rzemieślniczej w roku 1935
[w:] Echo Kujawskie, z dnia 02.09.1936

Wykaz szkół zawodowych rzemieślniczych męskich, żeńskich koedukacyjnych wszystkich stopni na rok 1935/36. II Okrąg Izby Rzemieślniczej w e Włocławku.

Nr	Miejscowość i adres	Nazwa szkoły	Stopień  szkoły	Oddziały	Uwagi
18	Aleksandrów  Kuj- awski	Szkoła Rzemiosł im. Marszałka Piłsudskiego (męska)	-	stolarski krawiecki	-
19	Włocławek	Państwowe Męskie Gimnazjum Mechaniczne	-	-	-
20	Włocławek ul. Rolińskiego 2 tel. 255	Państwowa Szkoła Rzemieślni- Przemysłowa  (męska)	-	ślusarstwo	w stopniowej likwidacji
21	Kutno ul. Głogowiecka	Żeńska Szkoła Zawodowa Związku Pracy Obywatelskiej  Kobiet	niższa	krawiecko -bieliźniarska	-
22	Płock	Prywatna Średnia Szkoła Zawodowa  Bolesławy Jarzębkówny	średnia	krawiecki	-
23	Pruszków ul. Kazi. Pałuskiego Nr.6	Szkoła Rzemieślniczo-Przemy- słowa Tow. Szkoły Rzemieślni- czo - Przemysłowej Stow. Me- chaników Polskich z Ameryki	-	ślusarsko -mechaniczny	-

[w:] Rzemiosło,  Nr. 37, z dnia 15.09.1935 – Tygodnik - Organ Związku Izb Rzemieślniczych
Rzeczpospolitej Polskiej, s. 18

Rzemieślnicy okręgu Izby we Włocławku odznaczeni na wystawie w Gdyni. Od 29.06 do 01.09. 1935 otwarta była w Gdyni Wystawa Przemysłowo Rzemieślnicza, o czym niejednokrotnie pisaliśmy. Z terenu woj. Warszawskiego zostały nagrodzone firmy rzemieślnicze:
1) Skonieczny Wincenty  z Włocławka - za liny konopne, hamak - medal złoty, 
2) Ciechórski Ignacy z Włocławka - za manometry, termometry - medal srebrny, 
3) Bębnowski Wacław z Aleksandrowa Kuj. - za ceramikę, wazony, kałamarze, figurki
    i t . - medal srebrny,
4) Łukomski Kazimierz  z Włocławka - za roboty ślusarsko-budowlane - medal brązowy,
5) Bykowski Lucjan z Włocławka - za roboty blacharskie - medal brązowy,  
6) Szkoła Rzemieślnicza im. J., Piłsudskiego z Aleksandrowa Kuj., za ubrania z lnu polska
    list pochwalny
7) Frankenstejn Jan  z Włocławka za siec i wyroby powroźnicze- list pochwalny,  
8) Byks Czesław  z Mławy - za kafle, piecyki i naczynia gliniane - list pochwalny. 
[w:] Rzemiosło,  Nr 40 z dnia 06.10.1935, Tygodnik Organ Związku Izb Rzemieślniczych Rzeczpospolitej Polskiej, s. 26

     W dniu 8 i 9 października b.r. odbył się w Warszawie  Zjazd Dyrektorów Izb Rzemieślniczych,
na którym omówiono  szereg spraw według porządku dziennego podanego w numerze 40
Rzemiosło - Na zjazd przybyli  pp. Dyrektorzy: Konstanty Abłamowicz (Warszawa), Czesław
Miler (Białystok) Adam Raszkowski (Brześć n/B.). Franciszek Biszof (Grudziądz), Bronisław
Szmigielski (Katowice), Grzegorz Axentowicz (Kielce), Eustachy Gaertner (Kraków) Cecyljan
Ptasiński (Lublin), dr., Adam Hamerski (Lwów), Stanisław Dobosz (Łódź). Władysław Łapiński
(Łuck), Rudolf Stark (Nowogródek), Ignacy Kurowski (Poznań), Władysław Gilewski
(Stanisławów), Dr. Henryk Has (Tarnopol), Kazimierz Młynarczyk (Wilno), Jan Łazarewicz
(Włocławek),
[w:] Rzemiosło,  Nr. 41 Tygodnik Organ Związku Izb Rzemieślniczych Rzeczpospolitej Polskiej 
z dnia 13.10.1935 (niedziela) Redakcja i Administracja Warszawa, ul. Mazowiecka 1 m. 4
(tel. 665-57) Konto P.K.O. 6066., s. 3.

Powołanie Wojewódzkiej Komisji dla Spraw Rzemiosła Piekarskiego przy Izbie Rzemieślniczej we Włocławku. Izba Rzemieślnicza we Włocławku, uważając że cechy piekarskie po rozwiązaniu naczelnej ich organizacji odczuwają brak instytucji, która by koordynowała prace zawodowe i gospodarcze poszczególnych cechów, powołała do życia przy Izbie Wojewódzką Komisję dla spraw rzemiosła piekarskiego. 
     W skład tej komisji wchodzą z reguły wszyscy starsi cechów piekarskich, oraz inni przedstawiciele cechów i rzemiosła piekarskiego powołani przez Prezesa Izby.
Komisja urzędowanie swe rozpoczęła w dniu 17.XI.1935 r., odbywając swe pierwsze posiedzenie w lokalu Izby, którym omówiono cały szereg spraw niezmiernie ważnych. Między innymi sprawę zatrudniania  w piekarniach wyłącznie wykwalifikowanych pracowników, sprawę kierowania na egzamin czeladniczy zatrudnionych w piekarniach pracowników, którzy nie posiadają dyplomów czeladniczych, ...
     Następnie ustalono również jednolity wzór kalkulacji, na różnego rodzaju pieczywo i postanowiono za pośrednictwem Izby rozesłać go do wszystkich Cechów piekarskich woj. Warszawskiego do wykorzystania i wprowadzenia na swoich terenach w szczególności w pracach członków Komisji dla wyznaczenia cen na artykuły pierwszej potrzeby.
     Ponadto omawiano zagadnienia podatkowe, świadczeń socjalnych i inne.      
[w:] Rzemiosło, Tygodnik Organów Związku Izb Rzemieślniczych  R.P., z dnia 1 grudnia 1935 r., s. 8.

Z Izby Rzemieślniczej we Włocławku, Związek Izb Rzemieślniczych R. P.  na skutek prośby Izby Rzemieślniczej we Włocławku, wydelegowała Naczelnika Wydziału Związku p. W. Kozłowskiego do Włocławka. Naczelnik Kozłowski zapozna zebranych przedstawicieli rzemiosła z najnowszym ustawodawstwem podatkowym.
     Poza tym Izba Rzemieślnicza organizuje Kurs dla przewodniczących komisji egzaminacyjnych i kwalifikacyjnych,. Kurs ten odbędzie się we Włocławku w dniach 1 i 2 grudnia; nadto odbędzie się w lokalu Izby konferencja kierowników sekretariatów rzemieślniczych, ... .
[w:] Rzemiosło, Tygodnik Organów Związku Izb Rzemieślniczych  R.P., z dnia 1 grudnia 1935 r., s. 13.

Sprawozdanie Izby Rzemieślniczej we Włocławku za rok 1935,
Nakład Izby Rzemieślniczej we Włocławku 1936.

PROTOKÓŁ, nadzwyczajnego, publicznego zebrania Izby Rzemieślniczej we Włocławku, odbytego w dniu 15 maja 1935 r. z powodu śmierci ś p. Józefa Piłsudskiego Pierwszego Marszałka Polski.
Spis treści: str. 9) Ogólne położenie rzemiosła 20) Stan gospodarczy poszczególnych grup zawodowych. 78) Stan liczebny rzemiosła. 104) Organizacje rzemieślnicze. 118) Oświata rzemieślnicza i nauka rzemiosła. 140) Działalność Komisji Egzaminujących Czeladniczych i Mistrzowskich - Egzaminy czeladnicze - Egzaminy Mistrzowskie. 151) Działalność Komisji Kwalifikacyjnych. 155) Spółdzielczość 160) Kredyty. 166) Ilość i wartość produkcji  rzemieślniczej. 170) Eksport i dostawy. 173) Działalność Izby - Praca opiniodawcza - Opiniowanie podań o karty rzemieślnicze - Sprawy gospodarcze - Dział oświaty rzemieślniczej i terminatorów - Sprawy finansowo-budżetowe - Nielegalne rzemiosło 188) Działalność Biura Organizacyjno-Handlowego Rzemiosła. 193) Sprawozdanie rachunkowe.

                   STAN  GOSPODARCZY  POSZCZEGÓLNYCH  GRUP  ZAWODOWYCH

                                       Grupa  Budowlana
Grupa budowlana, którą omawiać będziemy w sprawozdaniu niniejszym łącznie z ciesielstwem, liczy 4594 zarejestrowane warsztaty.
Położenie gospodarcze tej grupy rzemiosła wywiera decydujący wpływ na położenie całego szeregu rzemiosł  innych grup, których ilość produkcji jest ściśle związana z ożywieniem czy zmniejszeniem ruchu w budownictwie np.: stolarstwo, ślusarstwo, blacharstwo  i t d.
Zawód murarski  liczy  2022  zarejestrowanych warsztatów z czego 565 właścicieli tych warsztatów to rzemieślnicy posiadający uprawnienia do prowadzenia wszelkich robót murarskich, reszta zaś 457 - to rzemieślnicy, posiadacze kart rzemieślniczych, uprawnienia do wykonywania robót drobniejszych nie objętych przepisami art. 333 i 334, Prawa Budowlanego ...
     Zawód  Ciesielski ,     -1271-  zarejestrowanych warsztatów, a w czym prowadzących
                                                       przez mistrzów dyplomowanych 318. ...
     Zawód  Malarstwo,      -572 - zarejestrowanych  warsztatów,
     Zawód  Zdun ,               -200 - zarejestrowanych warsztatów, 
     Zawód  Lakiernik,          -22 - zarejestrowanych warsztatów,
     Zawód  Szklarz,            -246 - zarejestrowanych warsztatów  
     Zawód  Studniarstwo,  - 22 - warsztaty,
     Zawód  Sztukatorstwo,  - 2 - warsztaty jako zawody nielicznie reprezentowane na tut. 
                                                        terenie nie mają większego znaczenia gospodarczego.

                                                Grupa  Drzewna
Grupa drzewna, po odliczeniu rzemiosła ciesielskiego omawianego w grupie budowlanej  liczy 4946  zarejestrowanych warsztatów. Ogólne położenie gospodarcze warsztatów w tej grupie z reguły we wszystkich zawodach wchodzących w jej skład utrzymało się bez większych zmian na poziomie roku ubiegłego, w niektórych zaś warsztatach polepszyło się mniej czy więcej, w zależności od indywidualnych warunków.
     Zawód  Stolarstwo , liczący 2406 zarejestrowanych warsztatów należy zaznaczyć, że zawód ten dzieli się dwa działy: stolarstwo budowlane i stolarstwo meblowe. ...
     Zawód  Bednarstwo - 151 warsztatów 
     Zawód  Koszykarstwo - 102 warsztaty . W roku sprawozdawczym, nie odczuwa poprawy sytuacji, ani w poszczególnych warsztatach , ani w całokształcie gospodarki. Jeśli chodzi o bednarstwo, to dawni jego główni odbiorcy - browary albo wyrabiają beczki we własnym zakresie , albo są nie czynne . Produkcja zaś na  detaliczną sprzedaż jest b. nieznaczna ...  Powodem skurczenia się miejscowego rynku zbytu jest zastępowanie wyrobów bednarskich wyrobami fabrycznymi z blachy i emaliowanymi.
     Zawód  Kołodziejstwo  liczy  1141  zarejestrowanych warsztatów, poziom gospodarczy utrzymuje się na wysokości roku 1934 z niewielkimi zmianami na lepsze w warsztatach tego zawodu prace ograniczają się przeważnie do reperacji i remontu, a w mniejszym stopniu wykonywane są nowe obstalunki. ...

                                               Grupa  Włókiennicza
Branże: krawiectwo, kuśnierstwo, Czapnictwo, Kapelusznictwo, powroźnictwo, tapicerstwo, do tej grupy też należą szczotkarstwo, bandażownictwo i farbowanie odzieży.

                                                 Grupa  Metalowa
Branże: kowalstwo, ślusarstwo, blacharstwo, zegarmistrzostwo, jubilerstwo, pozłotnictwo, grawerstwo, kotlarstwo, tokarstwo metali, brązownictwo, mosiężnictwo i pilnikarstwo.

                                                 Grupa  Spożywcza
Branże: rzeźnictwo, wędliniarstwo, piekarstwo, cukiernictwo i piernikarstwo.

                                                  Grupa  Skórzana
Branże: szewctwo, cholewkarstwo, rymarstwo garbarstwo, introligatorstwo i siodlarstwo.

                                            Grupa  Usług  Osobistych
W zawodach wchodzących w skład grupy usług osobistych liczącej  1314  zarejestrowanych warsztatów, sytuacja gospodarcza w roku sprawozdawczym niejednakowo się kształtowała.  W zawodzie fryzjerskim stanowiącym 87,5 % warsztatów tej grupy sytuacja pogorszyła się, natomiast w zawodzie fotograficznym polepszyła się.

     Zawód  Fryzjerstwo  - 1160  zarejestrowanych warsztatów, w roku sprawozdawczym odczuto dalsze pogorszenie się sytuacji w szczególności jeśli chodzi o dział fryzjerstwa męskiego. Frekwencja w tych zakładach zmalała, a to ze względu na rozpowszechnienie się golenia żyletkami czy brzytwami przez samych klientów.
     Nie zmniejszenie się frekwencji wpływa  także działalności rzemieślników nielegalnych, wykonujących pracę, bądź systemem domokrążcy , bądź też w prywatnym mieszkaniu nie posiadając żadnych specjalnych urządzeń, świadectwa przemysłowego i karty rzemieślniczej.
     Na dziale zaś fryzjerstwa damskiego liczba klientów nie zmniejszyła się w porównaniu z rokiem 1934....
     Podstawy obliczania zarobków czeladniczych w roku sprawozdawczym zmieniły się. W roku 1934 większość zarobków była obliczana procentowo od wykonanej czynności, w roku zaś sprawozdawczym ten sposób utrzymał się tylko w zakładach fryzjerstwa damskiego i też nie wszędzie, zarobki zaś są wypłacane tygodniowo w wysokości ustalonej. Spowodowane to zostało znacznym spadkiem ilości klientów, co nie gwarantowało pracownikom płatnym procentowo nawet minimalnych zarobków. Na ogół płace czeladnicze zmniejszyły się i wynoszą przeciętnie w fryzjerstwie męskim od 6 - do14 zł. tygodniowo, w fryzjerstwie damskim od 12 do 18 zł.  tygodniowo, lub 45 do % sumy uzyskanej za wykonywaną pracę.
     Należy również wspomnieć o cenach pobieranych w zakładach, które w roku sprawozdawczym są znacznie niższe od cen 1934 roku 
     Ceny te wynoszą : za golenie od gr. 15 do 40, strzyżenie męskie od gr. 30 do 50 gr., strzyżenie damskie od gr. 30 do 60 gr., ondulacja sucha od gr. 50 do zł. 1,20, ondulacja wodna od zł. 1,40 do zł.1,70.
     Zawód  Fotografowanie - 143 warsztaty, zawód który w latach poprzednich przeżywał stałe zmniejszanie się produkcji. W roku tym odczuł pewne polepszenie. Przez cały czas warsztaty pracowały normalnie przez wszystkie dni tygodnia, przy stałym przeciętnie napływie pracy.
     Gros produkcji fotografów w roku sprawozdawczym - to zdjęcia domowe. Natomiast zdjęć  pocztówkowych wykonano jeszcze mniej niż w roku 1934, a zdjęć luksusowych bardzo znikomą ilość.
     Ceny za zdjęcia z niewielką tylko różnicą są na wysokości roku 1934 i wynoszą za 6 szt. zdjęć  pocztówkowych  od 4,50 do 5 zł. Ceny zaś zdjęć dowodowych wynoszą od 75 gr. za 3 sztuki do 1,50, o ile są sporządzane w większym rozmiarze.
Stan zatrudnienia i płace pracowników utrzymały się na poziomie roku 1934  t, j. wynoszą od 2 zł. do 3 zł. dziennie. 
     Obszerne omawiana  sprawa konkurencji t. zw. "Leicowców" w roku sprawozdawczym w dalszym ciągu traciła na nasileniu, ponieważ ten dział pracy został przez miejscowe zakłady fotograficzne obsłużony własnymi pracownikami
     Konkurencję odczuwa się specjalnie ze strony wędrownych fotografów, którzy przenoszą się z miejsca na miejsce obsługując w szczególności klientów wiejskich i mniejszych osiedli.
Jeśli chodzi o zdjęcia wykonane przez amatorów, to na terenie woj. Warszawskiego, nie tylko, że nie stwarzają one warsztatów konkurencji, lecz stały się dodatkowym źródłem dochodów, może w niektórych miejscowościach nieznacznych lecz w każdym razie powiększają zysk warsztatów.
[w:] Nakładem Izby Rzemieślniczej w Włocławku 1936, Sprawozdanie Izby Rzemieślniczej we Włocławku za rok 1935,  s. 20-77

STAN  LICZEBNY  RZEMIOSŁA

Rozmieszczenie zarejestrowanych warsztatów w poszczególnych powiatach

     1.  powiat Warszawski  3908  warsztatów
     2.  powiat Włocławski   3033  warsztaty
     3.  powiat Pułtuski  2301  warsztatów
     4.  powiat Płocki  2132  warsztaty
W pozostałych powiatach  liczba  przekracza 1000 warsztatów, za wyjątkiem Sochaczewskiego, który liczy 739 zarejestrowanych warsztatów.
[w:] Nakładem Izby Rzemieślniczej w Włocławku 1936, Sprawozdanie Izby Rzemieślniczej we Włocławku za rok 1935,  s. 79.

                                                 ORGANIZACJE  RZEMIEŚLNICZE

    Rok 1935 nie przyniósł spodziewanego od sierpnia 1934 r. rozporządzenia Ministra Przemysłu i Handlu o Cechach rzemieślniczych zgodnie z nowela od Ustawy Przemysłowej z dnia 10 marca 1934 r. i  w dalszym ciągu istniejące na terenie woj. Warszawskiego. Cechy działają na zasadzie starych Statutów.
Ilość Cechów w roku sprawozdawczym pozostała prawie bez zmian, jak wykazuje zestawienie za 4 lata.

.Rok.	Liczba cechów	w tym			Liczba członków	w  tym
		chrz.	żyd.	miesz		chrz.	żydów	miesz.
1933	389	261	100	28	9.784	5.739	2.583	969
1933	387	246	108	33	9.784	6.201	2.727	856
1934	384	248	101	35	9.926	6.367	2.722	837
1935	383	239	104	40	9.588	5.971	2.824	793

     Ilość Cechów chrześcijańskich zmniejszyła się, natomiast zwiększyła się ilość Cechów żydowskich i mieszanych. Jest to wynikiem przegrupowań zaszłych w składzie wyznaniowym istniejących dotychczas cechów. W niektórych miastach mniejszych, a nawet i powiatach Cechy chrześcijańskie przyjęły jako członków po kilku żydów, zwiększając w ten sposób ilość Cechów mieszanych.
     W innych znów miejscowościach chrześcijanie należący w pojedynczych wypadkach do cechów grupujących głównie żydów - wycofali się z Cechów przez co zwiększyła się ilość Cechów żydowskich.
     W ciągu roku został zlikwidowany Cech Kowali i Ślusarzy w Żurominie pow. Sierpeckiego, Cech Zdunów i Garncarzy w Piasecznie pow. Warszawskiego, powstały natomiast Cech Rzemieślników chrześcijan w Różanie n. Narwią pow. Makowskiego.
     Poza tym w ciągu roku dała się zauważyć tendencja do zmieniania charakteru Cechów wg zawodów; mianowicie kilka Cechów łączących rzemieślników jednego lub kilku zawodów tej samej grupy zawodowej rozszerzyło ramy swych statutów i przyjęło rzemieślników z innych grup zawodowych.   
     Zmiany te wykazuje poniższa tabela:

P o w i at y	Ogółem cechów	w  tym  według  grup
		I    Bud.	II  Drzew	III  Włók.	IV  Metal.	V  Spoż.	VI  Skórz.	VII    Usł.	kom  bino  wana
Stan na 31.12.1933	387	14	49	44	57	78	78	21	76
Stan na 31.12.1934	384	14	49	41	56	79	74	21	50
Stan na 31.12.1935 w tym pow.	383	12	49	41	55	79	74	21	52
Błoński	22	-	2	3	1	4	6	3	3
Ciechanowski	9	-	2	-	2	2	2	1	-
Gostyński	15	-	2	2	2	4	3	-	2
Grójecki	14	-	2	1	3	2	4	1	1
Kutnowski	21	-	3	2	3	5	4	1	2
Lipnowski	16	1	4	1	3	2	3	1	1
Łowicki	14	-	1	2	3	3	2	1	2
Makowski	11	-	2	1	2	1	2	1	2
Mińsko-Maz.	13	1	3	1	2	2	3	-	1
Mławski	14	-	2	2	2	4	2	-	2
Nieszawski	15	1	1	1	2	4	3	1	2
Płocki	21	1	2	2	5	4	3	2	2
Płoński	5	-	2	1	-	2	-	-	-
Przasnyski	9	-	1	1	1	3	3	-	-
Pułtuski	26	1	4	3	6	5	6	-	1
Radzymiński	15	-	-	1	-	5	4	1	4
Rawski	14	-	1	1	2	3	3	-	4
Rypiński	13	1	2	1	2	4	2	-	1
Sieradzki	23	1	5	4	1	5	5	1	1
Skierniewicki	14	-	2	2	2	3	2	1	2
Sochaczewski	10	-	-	2	2	2	3	-	1
Warszawski	29	-	1	1	2	5	4	4	12
Włocławski	40	4	5	6	7	5	5	2	6

     Tendencję  tą wykazują przeważnie Cechy w mniejszych miastach, gdzie ilość rzemieślników poszczególnych zawodów lub jednej grupy zawodowej jest nie wystarczająca dla istnienia Cechu, ...
     Na terenie Województwa poza Cechami branżowymi istnieje cały szereg Cechów, łączących rzemieślników różnych zawodów i nawet różnych grup zawodowych - takie cechy w dalszym rozważaniu nazwiemy "Kombinowanymi", zaś Cechy grupujące chrześcijan i żydów - cechami "mieszanymi",...
     Istnieje obecnie 23 Sekretariaty Cechów na terenie Województwa, z tego 4  przy Związku Rzemieślników Chrz. (dawniej Zrzeszenie im. Kilińskiego ), 1 - przy Związku Rzemieślników żydów, 18 istnieje jako biuro cechów na zasadzie regulaminu.
     Niektóre Sekretariaty obejmują cały powiat jak w Płocku, Sierpcu, Lipnie, Grójcu, Kutnie, inne okoliczne gminy jak Radziejów, Wyszków n. Bugiem. 
     Kilka Sekretariatów obsługuje zarówno Cechy  Chrześcijańskie, jak i żydowskie np. Sierpc, następnie istnieją Sekretariaty specjalnie żydowskie - Włocławek, Kutno, Przasnysz a reszta - grupuje cechy Chrześcijańskie i mieszane.

Rok	Ogólna   ilość Sekret.	w   tym
		chrześć.	żydów.	mieszan.
1934	20	11	3	6
1935	23	15	3	5

     Poza  Cechami opartymi na Przepisach Ustawy Przemysłowej oraz Sekretariatami istniejącymi na zasadzie Regulaminu, a terenie Województwa  rzemieślnicy zrzeszają się w Związki i Stowarzyszenia, działając na podstawie Ustawy o Stowarzyszeniach.
     W miejscowościach małych, gdzie  ilość rzemieślników jest nie wielka  przeważają organizacje rzemieślnicze  o charakterze Związków,  szczególnie jeśli chodzi o rzemiosło żydowskie.
     W latach poprzednich na terenie Województwa istniało 13 oddziałów Zrzeszeń Rzemieślników im. Kilińskiego, w roku sprawozdawczym natomiast odziały te przekształciły się na Związki Rzemieślników Chrześcijan.
     Związki te mają na celu konsolidację rzemiosła chrześcijańskiego i niektóre z nich w tej dziedzinie wykazały się już poważną pracą.
     Obecnie na terenie Województwa (według danych posiadających przez Izbę) istnieje 9 Związków Rzemieślniczych Chrześcijan, zalegalizowanych jak i będących w stadium legalizacji.
     Związki żydowskie, w liczbie 84 są to oddziały Centralnego Związku Rzemieślników żydów oraz innych centralnych organizacji żydowskich.
     Wreszcie poza w. w. organizacjami na terenie Województw istnieją Związki zawodowe, grupujące drobnych rzemieślników, robotników i chałupników poszczególnych rzemiosł. Mają one znaczenie często lokalne ... .
     Są to związki zawodowe Fryzjerów oraz Związek zawodowy rzeźników żydów w Minisku Maz. , wędliniarzy chrześcijan w Żyrardowie i Związki Zawodowe Majstrów Szewców im. Kilińskiego (chałupnicy) w Mińsku Maz., Serocku, Kamieńczyku n. Bugiem, Legionowie i Piasecznie.  
Tabela poniższa ilustruje ogólny stan organizacyjny rzemiosła na terenie woj. Warszawskiego. (Tablica 3 str. 116-117)
[w:] Nakład Izby Rzemieślniczej we Włocławku 1936, Sprawozdanie Izby Rzemieślniczej we Włocławku za rok 1935, s. 104-117.

Działalność Komisji Egzaminacyjnych Czeladniczych I Mistrzowskich

     W roku sprawozdawczym Izba przeprowadziła reorganizację istniejących na terenie swej działalności obwodów egzaminacyjnych stosownie do zalecenia uchwały Rady Związku Izb Rzemieślniczych R. P. z dnia 8 marca 1935 r. pkt. 20a.
     Próba centralizacji Komisji Egzaminacyjnych Mistrzowskich w siedzibie Izby we Włocławku przeprowadzona przez Izbę - zawiodła. Koszty przejazdu bowiem z odległych miejscowości woj. Warszawskiego do Włocławka oraz zamieszkanie na czas egzaminów uniemożliwiły kandydatom poddawanie się egzaminom mistrzowskim. Dowodem tego jest fakt, iż w trzecim kwartale roku sprawozdawczego, liczba przystępujących do egzaminów mistrzowskich spadła do minimum.
     Biorąc powyższe pod uwagę Zarząd Izby na posiedzeniu swym w dniu 30 września zdecydował: siedzibę Komisji Egzaminacyjnych Mistrzowskich ustalić w 5-ciu obwodach egzaminacyjnych, a mianowicie : I. Włocławek na powiaty: Włocławski, Lipnowski, Nieszawski, Rypiński, i Kutnowski.  II. Płock na powiaty: Płocki, Gostyniński, Sierpecki i Płoński.  III. Ciechanów na powiaty: Ciechanowski, Makowski, Mławski, Pułtuski i Przesnyski.  IV. Grójec na powiaty: Grójecki, Mińsko Maz., Radzymiński i Warszawski.  V. Łowicz na powiaty: Łowicki, Błoński, Sochaczewski, Skierniewicki i Rawski,...  
[w:] Nakład Izby Rzemieślniczej we Włocławku 1936, Sprawozdanie Izby Rzemieślniczej we Włocławku za rok 1935, s. 140 - 144  

Działalnośś Komisji Kwalifikacyjnych

     Uchwałą Zarządu Izby Rzemieślniczej we Włocławku z dnia 17.01.1934 r.zostały na terenie woj. Warszawskiego powołane do życia Komisje Kwalifikacyjne, mające za zadanie na podstawie wyników pzrzeprowadzonych egzaminów sprawdzających ustalić - czy ubiegający się o kartę rzemieślnicza w drodze dyspensy (art. 146 prawa przemysłowego) posiada odpowiednie uzdolnienia zawodowe do samoistnego prowadzenia rzemiosła.
     Celem ułatwienia rzemieślnikom dojazdu do miejsca siedziby Komisji i zmniejszenia kosztów z tym zwiazanych, Zarząd Izby postanowił tworzyć Komisje dla poszczególnych rzemiosł w możliwie dużej liczbie miejscowości. I tak pierwszą swoją uchwałą utworzył 5 Komisji t.j. w Włocławku, Sierpcu, Łowiczu, Ciechanowie i Grójcu.
     W miarę wzrastania potrzeb poszczególnych terenów i w miarę znajdowania odpowiednich ludzi do obsadzania stanowisk Przewodniczących (którzy w Komisjach Kwalifikacyjnych noszą tytuł Delegata Izby) były tworzone w rozmaitych ośrodkach dodatkowe Komisje, tak że w końcu roku sprawozdawczego na terenie Województwa Komisje działały w 15 miejscowościach, mianowicie: 1) w Ciechanowie, 2)Grójcu, 3) Kutnie, 4) Lipnie, 5) Miński Maz., 6) Płocku, 7) Płońsku,8) Rypinie, 9) Sierpcu, 10) Skierniewicach, 11) Otwocku, 12) Piasecznie, 13) Pruszkowie, 14) Włocławku, 15) Żyrardowie.
     Sposób urządzania Komisji Kwalifikazyjnych określają specjalne przez Zarząd Izby Instrukcje, stosownie do których badanie kwalifikacyjne (egzamin sprawdzający) jest utrzymany na poziomie egzaminu mistrzowskiego.
     Aby utzrymać należycie wysoki poziom przeprowadzonych badań (egzaminów sprawdzających) i chcąc dostarczyć odpowiednich wiadomości Przewodniczący Komisji, Izby w roku sprawozdawczym urządziła we Włocławku 2-dniowy Kurs dla Przewodniczących Komisji Egzaminacyjnych i Kwalifikacyjnych,...
[w:] Nakład Izby Rzemieślniczej we Włocławku 1936, Sprawozdanie Izby Rzemieślniczej we Włocławku za rok 1935, s. 151 - 154.   

Nielegalne Rzemiosło

     W poprzednich swych sprawozdaniach Izba omawiała  szczegółowo kwestję nielegalnego rzemiosła na terenie Województwa. Walka z nielegalnym rzemiosłem trwa dalej, przy czym rzemieślnicy uważają za "nielegalny" warsztat tylko taki, który nie posiada karty rzemieślniczej, a więc nie odpowiada przepisom art. 144  Ustawy Przemysłowej.
     Jak jednakże Izba to na początku niniejszego sprawozdania zaznaczyła, za nielegalny winno sie uważać także i ten warsztat, który chociaż posiada kartę rzemieślniczą, jednakże nie wykupił świadectw przemysłowego oraz uchyla sie od płacenia podatku.
     W roku 1936 prace Izby pójdą w kierunku walki również o z tego rodzaju objawem nielegalności, obecnie jednak rozważania dotyczą warsztatów nielegalnych z punktu widzenia Ustawy Przemysłowej. Na terenie działalności Izby w dalszym ciągu pracowali mianowani na wniosek cechów kontrolerzy sprawdzający przede wszystkim uprawnienia do kształcenia terminatorów, prawidłowości spisywania umów i t. p.- oraz czy właściciel warsztatu posiada kartę rzemieślniczą. Wciągu roku Izba wydała 312 legitymacji na prawo kontroli warsztatów, przy czym najwięcej kontrolerów pracuje w rzemiosłach grupy budowlanej i spożywczej, ... 
[w:] Nakład Izby Rzemieślniczej we Włocławku 1936, Sprawozdanie Izby Rzemieślniczej we Włocławku za rok 1935, s. 187.

IZBA RZEMIEŚLNICZA WE WŁOCŁAWKU 
POUCZENIE  W sprawie zawierania umów o naukę w rzemiośle ... .
   1)  Kto ma prawo i przyjmowania i kształcenia terminatorów ... .
   2)  Warunki przyjęcia na naukę rzemiosła (do terminu) ... .
   3)  Sposób zawierania i rejestrowania umów o naukę ... .
   4)  Sprawa rejestrowania umów o naukę i zgłaszania o pozostawienie na naukę młodocianych
         pracowników w warsztatach rzemieślniczych nieuprawnionych do kształcenie uczniów ... .
         Włocławek 1936
   Podpisali:  Dyrektor - Jan Łazarewicz, Prezes Józef Badzanowski
   Druk, Drukarnia Kujawska Włocławek, ul. Cicha 2, tel. 14-90.
   Zbiory: AP Toruń, O/Włocławek. 

Rok 1936

Izba Rzemieślnicza we Włocławku - Druk Umowy ,... na kandydata na naukę rzemiosła
[w:] Zbiory CRR we Włocławku

Kronika Izby Rzemieślniczej we Włocławku.
W dniu 29.03.1936 roku odbyło się posiedzenie Zarządu Izby pod przewodnictwem prezesa Izby
p. Józefa Budzanowskiego. W posiedzeniu wzięli udział wiceprezes Izby pp. inż. Oszczakiewicz
Kurowski Wincenty i Łukomski Kazimierz oraz pp. dyrektor Izby p. Nazarewicz Jan i str. referent
Misiak Jan … .
Plenarne posiedzenie Radców Izby Rzemieślniczej w Włocławku. W dniu
30.03.1936 r. w Sali posiedzeń Izby Rzemieślniczej przy ul. Zduńskiej 5, odbyło się pod
przewodnictwem Prezesa Izby p. Józefa Budzanowskiego plenarne Posiedzenie Radców Izby.
W posiedzeniu wzięło udział 23 Radców oraz dyrektor Izby p. Nazarewicz Jan i St. referent
p. Misiak Jan … .
Kurs Zdejmowania Skór W Płocku. Dnia 27 marca rb. został zakończony
dwutygodniowy Kurs zdejmowania i konserwacji skór W Płocku. Kurs został zorganizowany
przez Izbę Rzemieślniczą we Włocławku, jako drugi tego rodzaju Pierwszy odbył się w Toruniu
dla rzeźników woj. warszawskiego. ….Wynik przeprowadzonego kursu to 23 nowych instruktorów
którzy po powrocie do cechów nauczą swych kolegów, jak należy obchodzić się ze skórami,
żeby nie marnować majątku narodowego i własnego. 
[w:] Echo Kujawskie, z dnia 06.04.1936  

Otwarcie Wiosennych Targów Rzemiosla Chrześcijańskiego we Włocławku. W niedzielę dnia 24 maja nastąpi przy udziale JE ks. Biskupa Karola Radońskiego, Starosty Powiatu inż Czesława Gajzlera, dowódcy 14 pp pułk. Sudoła, Prezydenta Miasta p. Witolda Mystkowskiego, Wiceprezydenta m. Tefila Hajdo, oraz prezesa Izby Rzemieślniczej we Włocławku p. Józefa Budzanowskiego ... Uroczyste otwarcie Wiosennych targów Rzemiosła Chrześcijańskiego, ...  
[w:] Echo Kujawskie (sobota) 23.05.1936. 

Rzemiosło na targach Gdańskich wypadło imponująco. W ramach tegorocznych targów gdańskich wystąpiło bardzo okazale rzemiosło zgrupowane w zbiorowych stoiskach, Izba Rzemieślnicza w Grudziądzu, oraz Instytut Rzemieślniczy we Włocławku, ...
[w:] Express Kujawski (niedziela) 05.07.1936, s. 2.

Samorządy rzemieślnicze tworzą kasy bezprocentowe. Pod przewodnictwem prezesa posła Snopczyńskiego odbyło się zebranie Związku Izb rzemieślniczych, w którym wzięli udział również dyrektor Naukowego Instytutu Rzemieślniczego, oraz przedstawiciele Izb Rzemieślniczych w Białystoku i Włocławku. Omawiano sprawę projektu kas bezprocentowych
Referent - prezes Snopczyński zaznaczył na wstępie że obowiązkiem samorządu rzemieślniczego jest tworzenie kas bezprocentowych, które przyniosą pomoc najbiedniejszym rzemieślnikom, ... 
[w:] Express Kujawski (wtorek) 21.07.1936

Z działalności Izby Rzemieślniczej w roku - 1935.
Izba Rzemieślnicza we Włocławku wydała sprawozdanie ze swej działalności na rok 1935. Sprawozdanie rozpoczyna się od szeroko ujętego zarysu ogólnego położenia rzemiosła, poczym przechodzi do sprawozdań poszczególnych, gęsto przetykanymi starannymi tablicami statystycznymi a nawet fotografiami. Dalej sprawozdanie omawia stan gospodarczy poszczególnych grup zawodowych i stan liczebny rzemiosła. Dość dokładnie omawiano istniejące organizacje rzemieślnicze oraz oświatę i naukę rzemiosła. Wreszcie sprawozdanie przechodzi do spraw organizacyjnych Izby, a mianowicie działalności komisji egzaminacyjnych i kwalifikacyjnych, działalność  Izby, działalność biura organizacyino-handlowego, rzemiosła i inne. Na tym tle sprawozdanie zajmuje się także sprawami spółdzielczości i kredytu dla rzemiosła, oraz ilości i wartość produkcji rzemieślniczej wraz eksportem i dostawami.  
[w:] Echo Kujawskie,  (środa)  02.09.1936r

    Uczniowie Szkół Dokształcających Zawodowych woj. Warszawskiego .... Izba Rzemieślnicza we Włocławku zorganizowała w dniu 10-11.11.1936 r., wycieczkę terminatorów uczniów II i III klasy Szkoły dokształcania zawodowego do Warszawy.
[w:] Express  Kujawski, Nr. 284, Włocławek dnia 16.10.1936 r

Zawiadomienie Izba Rzemieślnicza we Włocławku niniejszym Zawiadamia,
iż z dniem 28.10.1936 r. biura Izby przeniesione zostały z domu przy ul. Zduńskiej 5
do gmachu SS. Urszulanek, Pl. Kopernika 2 II p. Telefon biura nr. 11-31, tel. dyrektora 14-37. 
[w:] Echo  Kujawskie,  (środa) 04.11.1936  i  (piątek) 06.11.1936 r.

 inf. … Izba Rzemieślnicza we Włocławku Wspólnie z Zarządem Miasta ….
[w:] Express  Kujawski,  Nr 321, Włocławek (środa) 25.11.1936 r

Sprawozdanie Izby Rzemieślniczej we Włocławku za rok 1936
Nakład Izba Rzemieślnicza w Włocławku 1937.

Spis treści od strony 5) Ogólne Położenie Rzemiosła. 18) Stan Gospodarczy Poszczególnych grup zawodowych: Budowlana. 35) Drzewna, 39) Włókiennicza. 51) Metalowa. 58) Spożywcza. 77) Skórzana. 86) Usługi osobiste. 86) Stan liczebny Rzemiosła. 144) Organizacje Rzemieślnicze - Stan majątkowy cechów. 149) Oświata Rzemieślnicza i Nauka Rzemiosła - Szkolnictwo Zawodowe - Szkoły Dokształcające Zawodowe - Kursy Dokształcające Zawodowe - Kursy dla rzemieślników budowlanych murarz i cieśli - Kursy dokształcające ogólne zawodowe dla czeladników - Kursy racjonalnego zdejmowania i konserwowania skór zwierzęcych - Kursy Kamieniarskie - Wycieczki terminatorów-uczniów Szkół Dokształcających Zawodowo - Wystawa prac terminatorskich na Wystawie Rzemieślniczej w Łowiczu - Nauka Rzemiosła. 181) Działalność Komisji Egzaminacyjnych czeladniczych i mistrzowskich - Egzaminy czeladnicze - Egzaminy mistrzowskie.  196) Działalność Komisji Kwalifikacyjnych. 201) Spółdzielczość. 205) Kredyty. 225) Ilość i wartość Produkcji Rzemieślniczej. 231) Eksport i Dostawy. 234) Działalność Izby - Prace opiniodawcze - Opiniowanie podań o karty rzemieślnicze - Sprawy gospodarcze - Sprawy oświaty i nauki rzemiosła - Sprawy finansowo-budżetowe. 263) Sprawozdanie Rachunkowe Izby Rzemieślniczej we Włocławku za rok 1936. 266) Działalność Biura Organizacyjno-Handlowego Rzem.

                                            ORGANIZACJE  RZEMIEŚLNICZE

     ... Do dnia 1 września roku sprawozdawczego istniały na terenie działalności Izby: 383 Cechy, 26 Związków Rzemieślników Chrześcijan i 78 Związków Rzemieślników Żydów.
     Jeżeli się zauważy, że organizacje te skupiły około 12.000  na ogólną ilość przeszło 36.000  zarejestrowanych rzemieślników to stwierdzić należy : ...
[w:] Nakład Izba Rzemieślnicza w Włocławku 1937, Sprawozdanie Izby Rzemieślniczej we Włocławku za Rok 1936, s. 144
                                                   
                                                      Stan majątkowy  Cechów

     W sprawozdaniach z lat ubiegłych Izba opierała zestawienia o stanie majątkowym Cechów na danych, uzyskanych przeważnie bezpośrednio z Cechów.
     Zestawienie stanu majątkowego Cechów w roku sprawozdawczym, Izba oparła na protokółach lustracji Cechów przeprowadzonych przez Starostwa na początku roku sprawozdawczego, za wyjątkiem pow. Gostynińskiego i Sochaczewskieg, dla których dane dostarczone były przez Cechy.
     Poniższa tablica ilustruje stan majątkowy Cechów w poszczególnych powiatach.

Powiaty	Liczba  Cechów		Wartość  majątkowa w złotych
	istniejących    na  dzień    31.12.36	uwzględnionych       w   tabeli
Błoński	22	20	11.148,93
Ciechanowski	9	9	4.441,53
Gostyniński	15	15	9.589
Grójecki	14	14	3.522,89
Kutnowski	21	15	2.532.11
Lipnowski	16	9	8.654,22
Łowicki	14	14	29.703,46
Makowski	11	9	360,23
Mińsko-Maz.	13	12	2.918,71
Mławski	14	14	4.341,97
Nieszawski	15	15	665,91
Płocki	21	19	38.654,49
Płoński	5	5	3.213,30
Przasnyski	9	10	4.221,33
Pułtuski	26	25	7.363,20
Radzymiński	15	12	918,46
Rawski	14	9	2.427,76
Rypiński	13	14	5.491,40
Sierpecki	23	23	4.879,67
Skierniewicki	14	13	21.090,31
Sochaczewski	10	10	4.198,--
Warszawski	29	24	18.882,10
Włocławski	40	40	22.366,33
-	383	350	211.594,31

     Jak wynika z tablicy majątek 350 Cechów wynosił przeszło 211.000 złotych. Pozostała ilość 33 Cechy, nie objętych ww. zestawieniem, to Cechy mało żywotne i majątek ich nie przekracza sumy 15.000 złotych.
     Z tego wynika, iż ogólny majątek Cechów, istniejących do dnia  01.12.1936 r. na terenie woj.  Warszawskiego wynosi około 230.000 złotych
     Kapitał Cechowy ulokowany jest przeważnie w nieruchomościach tak, że płynną gotówką Cechy rozporządzają w niewielkim stopniu.
[w:] Nakład Izba Rzemieślnicza w Włocławku 1937, Sprawozdanie Izby Rzemieślniczej we Włocławku za rok 1936, s. 147-148.

DZIAŁALNOŚĆ KOMISJI  EGZAMINACYJNYCH CZELADNICZYCH I MISTRZOWSKICH

     W roku sprawozdawczym na terenie Izby czynnych było 278 komisji egzaminacyjnych w czym 217 czeladniczych i 61 mistrzowskich.
     Komisje egzaminacyjne czeladnicze urzędowały jak w roku ubiegłym w 14 obwodach egzaminacyjnych, a mianowicie- patrz tabela.
     Próba zorganizowania Komisji Egzaminacyjnych czeladniczych we wszystkich miastach powiatowych nie powiodły się ze względów lokalowych. Również Komisje egzaminacyjne mistrzowskie urzędowały już w roku ubiegłym w 5-ciu obwodach egzaminacyjnych, a mianowicie w Grójcu, Ciechanowie, Łowiczu, Płocku i Włocławku za wyjątkiem Komisji Egzaminacyjnej Mistrzowskiej dla rzemiosł Budowlanych t. j. murarstwa i ciesielstwo, które już od 1 września 1934 r. urzędują tylko w siedzibie Izby we Włocławku.

Ob wó d	Siedziba Komisji Egzamin.	Teren działalności Komisji Egzam.    Powiaty	Ilość Komi- sji Egzam Czelad	Przeprow. egzamin. czelad. wg. wyznania		Ilość Kom- sji Egzam Mistrz.	Przeprow. egzamin. mistrz. wg. wyznania		Razem Komi sji	Razem prze- prowa. egzamin
				Chrz.	Zyd...		Chrz	Żyd..
1	Żyrardów	Błońsk	15	97	20	-	-	-	15	117
2	Ciechanów	Ciechanowski Mławski Przesnyski Pułtuski	20	208	40	10	31	12	30	291
3	Grójec	Grójecki Radzymiński	13	71	26	11	28	14	24	139
4	Kutno	Kutnowski	15	55	15	-	-	-	15	70
5	Lipno	Lipnowski Rypiński	17	124	17	-	-	-	17	141
6	Łowicz	Łowicki Sochaczewski	15	67	19	9	20	2	24	108
7	Mińsk Maz.	Mińsko Maz.	13	19	14	-	-	-	13	33
8	Płock	Płocki Gostyniński	20	122	47	12	25	5	32	199
9	Płońsk	Płoński	15	57	34	-	-	-	15	91
10	Rawa Maz.	Rawski	12	59	43	-	-	-	12	102
11	Sierpc	Sierpecki	12	68	28	-	-	-	12	96
12	Skierniewice	Skierniewicki	12	34	14	-	-	-	12	48
13	Piaseczno	Warszawski	23	140	56	-	-	-	23	196
14	Włocławek	Włocławski Nieszawski	25	214	42	19	198	11	44	469
			217	1335	415	61	302	44	278	2096

     Zaznaczyć należy, iż poważna ilość kandydatów ubiegających się o dopuszczenie do egzaminów korzystała z daleko idących ulg w opłacie taks egzaminacyjnych, udzielanych przez Prezesa Izby.
     Jak wykazuje załączona tabela, Komisje Egzaminacyjne przeprowadziły w roku sprawozdawczym na terenie działalności Izby ogółem 2096 egzaminów, co w porównaniu z rokiem ubiegłym - 1015 egzaminów stanowi wzrost o przeszło 100%
Komisje egzaminacyjne urzędowały w roku sprawozdawczym cztery razy, w miesiącach: marzec, czerwiec, wrześniu i grudniu. Na jedną Komisje w ciągu roku przypada przeciętnie 7 przeegzaminowanych, ... .
[w:] Nakład Izba Rzemieślnicza w Włocławku 1937, Sprawozdanie Izby Rzemieślniczej we Włocławku za rok 1936, s 180-195.

Wojewódzka Izba Rzemieślmicza, Włocławek, Pl. Kopernika tel. 11-31
[w:] Kalendarz informator firm Chrześcijańskich Włocławka i okolicna rok 1937. Adresy firm Chrześcijańskich. Taryfę pocztową i telegraficzną  Podatki, itp,. Nakład Wydział Gospodarczy Stronnictw Narodowego we Włocławku ul. Zduńska 14

Wojewódzka Izba Rzemieślnicza, Włocławek pl. Kopernika 2, tel. 11-31.
Zarząd: Prezes Józef Budzanowski, Wiceprezes Jakób Agrest.
Członkowie Zarządu: Romuald Oszczakiewicz, Kazimierz Łukomski i Wincenty
Kurowski,  Dyrektor  Jan Łazarewicz.
Radcowie z wboru: Franciszek Głuchowski, Pejsach Wolbrat, Hersz Kirszencwajg,
Mordka Rymwrot Stanisław Grzelachowski, Marian Kościelewski, Stanisław Chojnacki,
Kazimierz Goślicki, Józef Kwiatkowski, Wiktor Malinowski, Abram Majerczak, Dionizy Kowalski
i Majer Zyngier.
Radcowie z nominacji: Artur Zabęski, Janusz Wencel, Stanisław Rowiński, Adam Janeczek
Franciszek Jabłoński, Aleksy Matuszewski i Jude Rozenstein.
[w:]  Bracia Piotrowscy Kujawianin Kalendarz na rok 1937. 

Rok 1937

Delegaci Izby Rzemieślniczej złożyli 5000 zł na FON na ręce p. wojewody
[w:] Echo Kujawskie, z dnia 04.02.1937.

Nadanie Honorowego Członkowstwa Cechu Rzemieślników i Wędliniarzy w Grojcu Dyrektorowi Izby Rzemieślniczej  (we Włocławku ) P. Nazarewiczowi Janowi, ...
[ w:] Echo Kujawskie z dnia 27.02.1937.

Oświata, Praca i Ubezpieczenie Społeczne - Sprawa terminatorów (Ref. wygł. na V Radzie
Związków Izb Rzemieślniczych - Izba Rzemieślnicza we Włocławku, s. 18 i 20.
[w:] Rzemiosło, Miesięcznik Organ Samorządu Gospodarczego Rzemiosła, Warszawa
czerwiec 1937.

Wojewódzka Izba Rzemieślnicza pl. Kopernika 2 tel. 11-31 .................................

Zarząd: Prezes - Budzanowski Józef, Wiceprezes – Agrest Jakub.
Członkowie Zarządu – Oszczakiewicz Romuald, Łukomski Kazimierz i Kurowski Wincenty-Dyrektor Nazarewicz Jan 
Radcowie z wyboru: Głuchowski Franciszek, Wolrad Pejsach, Kirszencwajg Hersz, Rymwrot Mordka, Grzelczyk Stanisław, Kościelewski Marian, Chojnacki Stanisław, Gorlicki Kazimierz, Kwiatkowski Józef, Malinowski Wiktor, Majerczak Abram, Kowalski Dionizy i Zygier Majer.
Radcowie z nominacji: Zabęski Artur, Wencel Janusz, Kurowski Wincenty, Łukomski Kazimierz, Rowiński Stanisław, Janeczek Adam, Jabłoński Franciszek, Matuszewski Aleksy, Rozenstein Judel, Agrest Jakub, Budzanowski Józef, Oszczakiewicz Romuald.  
[w:]  Wydawnictwo Braci Piotrowskich Włocławek, Włocławek i Powiat Włocławski - Kalendarz Kujawianin  Informator Handlowo-Przemysłowy na rok 1938.  

Rok 1938

Dziennik Ustaw nr. 21, Poz. 177 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia
24.03.1938 rok  o przeniesieniu Izby Rzemieślniczej z Włocławka do Płocka. 

[Izba Rzemieślnicza Płock, P.O.W. 8. Teren działania województwo warszawskie. Prezes -
J. Budzanowski Senator R.P., W. Kurowski viceprezes, dyrektor - J. Łazarewicz, radni z powiatu
płockiego: Wincenty Kurowski, Dionizy Kowalski, Walery Pejsach.
w: Kalendarz Kujawianin na rok 1939. Wydawnictwo Bracia Piotrowscy Rok XIX, Włocławek.]

KORESPODENCJA

 Izby Rzemieślniczej we Włocławku wymieniona  od 15.07.1929 do 1938, (pisma,  okólniki i ankiety)

Pismo Izby Rzemieślniczej we Włocławku,  dnia 15.07.1929
Do Cechów, Związków i Towarzystw Rzemieślniczych na terenie Województwa Warszawskiego.
     W dniu 23 czerwca 1929 r. ... została otwarta pierwsza Izba na terenie b. Królestwa Kongresowego - Izba Rzemieślnicza Województwa Warszawskiego we Włocławku, ...
Podpisali, Prezydent Izby: [Franciszek]  Konwick, Sekretarz: Stanisław Mirewicz 

Okólnik  Nr. 2
Izba Rzemieślnicza we Włocławku,  dnia 01.08.1929r.
Do Zarządów Cechów Rzemieślniczych Województwa Warszawskiego
     W związku ze zbliżającym się terminem ukonstytuowania przez Izbę Rzemieślniczą Woj.  Warszawskiego we Włocławku, komisji egzaminacyjnej czeladniczej w myśl art. 153 Ustawy Przemysłowej oraz par. 18 Statutu Izby, poleca się wszystkim Zarządom Cechów Rzemieślniczych na terenie Woj. Warszawskiego, przedstawienia do dnia 15 sierpnia kandydatów na członków tej komisji, ...
     Egzaminy czeladnicze będą odbywać się nie tylko we Włocławku, jako siedzibie Izby, lecz również i w innych miejscowościach. Izba bowiem ma prawo ustanowienia tylu komisji, ile będzie potrzebne ze względu na rozwój rzemiosła, będzie mogła tworzyć je w miejscowościach, skupiających większą ilość rzemieślników - o ile w danej miejscowości znajdują się odpowiedni kandydaci na członków komisji.
Egzaminy mistrzowskie natomiast będą się odbywały tylko we Włocławku, jako siedzibie Izby.  
Izba Rzemieślnicza we Włocławku  Sekretarz: podpis nieczytelny,  Prezydent Izby: [Franciszek] Konwicki.  

Pismo Izby Rzemieślniczej we Włocławku, Nr. 599/29, dnia 13.09.1929 r.
Do Zarządu Cechu Kowalskiego w Dobrzyniu n/Wisłą, pow. Lipnowski
... dot. przedstawienia kandydatów do komisji egzaminacyjnej czeladniczej,...
Izba Rzemieślnicza we Włocławku, Prezydent: [Franciszek] Konwicki, Sekretarz: [Wacław] Sobczyk

Okólnik  Nr. 10.
Izby Rzemieślniczej we Włocławku Nr 88/29, z dnia 18.10.1929 r.
Do Wszystkich Cechów na terenie Województwa Warszawskiego 
... W najbliższym czasie Izba Rzemieślnicza we Włocławku rozpocznie wydawanie
Dziennika Izby w miarę potrzeb.
     Będą w nim ogłoszenia wszelkie regulaminy, uchwały, zarządzenia Izby okólniki
wyjaśnienia, komunikaty, skład osobowy komisji egzaminacyjnych i listy kandydatów
dopuszczonych do egzaminów, wyniki egzaminów, wzory i instrukcje dla Zarządów
Cechów.
     Izba Rzemieślnicza we Włocławku pragnąc szerokim rzeszom rzemieślników zamieszkałych
na terenie Województwa dać możliwość stałego informowania o pracach Izby, o obowiązkach
i prawach przysługujących każdemu rzemieślnikowi. Sprawę tego wydawnictwa stawia na
pierwszym miejscu ... .

Okólnik  Nr. 11
Izby Rzemieślniczej we Włocławku, Nr 1403/29, dnia  05.11.1929 r.
Do wszystkich Cechów na terenie województwa Warszawskiego
...dotyczy uroczystego otwarcia Izby Rzemieślniczej we Włocławku w dniu 17.11.1929 r....
Izba Rzemieślnicza we Włocławku, Prezydent [Franciszek] Konwicki, Sekretarz [Wacław] Sobczyk

Okólnik  Nr. 13
Izby Rzemieślniczej we Włocławku, dnia  21.12.1929r.
Do Wszystkich Cechów na terenie Województwa Warszawskiego

A) Sprawa Egzaminów.
    Na posiedzeniu Prezydium Izby w dniu 11 grudnia rb. rozpatrzone zostały podania kandydatów do egzaminu czeladniczego. Dopuszczone do egzaminu zostały następujące osoby :
Franciszek Kaczyński z Grodziska Maz., Władysław Wardziński z Łowicza,  Franciszek Bogatka z Łowicza, Jan Zakrzewski z Łowicza,  Aleksander Budzyński z Łowicza,  Aleksander Lipiński z Mińska Maz., Jan Iwanicki z Mławy,  Henryk Iwonicki z Mławy,  Eugeniusz Fryczyński z Płocka,  Stanisław Brutowski z Miedniewic pow. Skierniewicki,  Stefan Grzanek z Włocławka,  Kazimierz Moraczewski z Włocławka,  Czesław Skowroński z Brzezia pow. Włocławski,  Edward Wójciński z Włocławka,  Leon Nawajski z Włocławka,  Alfons Majchrowicz z Włocławka,  Maksymiljan Myszke z Włocławka 
Pozostałe 257 podań wskutek braku odpowiednich świadectw szkolnych zostało na razie odłożone. Na posiedzeniu tym obecny był Radca Wojewódzki, który mógł się naocznie przekonać, ilu będzie poszkodowanych uczniów, jeśli władze nie znajdą wyjścia i sposobu, aby wszyscy ci, którzy nie mają ukończonej publicznej szkoły zawodowo-dokształcającej mogli się wyzwolić, ...  

B) Przepisy terminatorskie.

C) Umowa o naukę zawodu, umowa przedwstępna.

D) Czasopismo Izby.
Jak widać z okólników, które Izba przesyła Zarządom Cechów, nie wszystko można dokładnie i wyczerpująco przedstawić Z drugiej strony jest cały szereg spraw, które Izba dla Rzemiosła poczyniła, a których nie podobno w okólnikach pisać, ... Z tego też względu Izba wydawać będzie czasopismo raz w miesiącu. W tym piśmie obok przepisów, porad prawnych , będą zamieszczone listy (spisy) uprawnionych do kształcenia uczniów, listy (spisy) nie uprawnionych do samodzielnego prowadzenia rzemiosł, spisy tych  którzy zostali do egzaminów dopuszczeni,  którzy zdali egzamin, składy osobowe i siedziby komisji egzaminacyjnych .
     Jednym słowem wszystkie sprawy, które bardzo interesują nie tylko Zarządy Cechów, o których muszą wiedzieć wszyscy.
     Cena jednego egzemplarza pisma wynosić będzie 30 gr. Pierwszy numer będzie poświęcony na wstępie Uroczystemu Otwarciu Izby. Zamieszczony zostanie przebieg uroczystości, treść przemówień fotografie Zarządu, biura Izby. Po za tym umieszczone zostaną przepisy regulujące sprawę terminatorów, regulaminy komisyjne i inne o których wyżej mowa, o ile miejsca starczy, ...

E) Sprawa Podań - wzór podań zaświadczeń i t. d.

F) Ku uwadze Zarządów Cechów powiatów: Warszawskiego, Błońskiego i Skierniewickiego.
..."dotyczy wystawy Ruchomej  Prób i Wzorców Przemysłu Krajowego", ...
Izba Rzemieślnicza we Włocławku, Prezydent: [Franciszek] Konwicki, Sekretarz: [Wacław] Sobczyk

Okólnik  Nr. 55
Izby Rzemieślniczej we Włocławku, dnia  27.05.1930 r.
Do Wszystkich Cechów i organizacji Rzemieślniczych na terenie woj. Warszawskiego

Okólnik  Nr. 55
Izby Rzemieślniczej we Włocławku, dnia  27.05.1930 r.
Do Wszystkich Cechów i Organizacji  Rzemieślniczych na terenie woj. Warszawskiego

Okólnik nr. 60
Izba Rzemieślnicza we Włocławku z dnia …? (data przyjęta przed  01.10.1930)
Do Wszystkich Cechów i Organizacji na terenie woj. Warszawskiego

Okólnik Nr. 109
Izba Rzemieślnicza we Włocławku Wydział Administracyjny
Nr A – II – 15 - 4,  dnia 21 sierpnia 1931 r
Przedmiot: Załatwianie spraw nielegalnego rzemiosła.
Do Wszystkich Zarządów Cechów na terenie Województwa Warszawskiego.
     W związku z Okólnikiem Izby Nr 108 z dnia 27  lipca 1931 r.  L. A-II-15-4,
ogłoszonym w  "Życiu Rzemieślniczym"   Nr 7, Izba Rzemieślnicza, chcąc
przyspieszyć załatwianie sprawnie legalnego rzemiosła i trzymania na nauce
terminatorów bez spisywania umów, na zasadzie art. 172 ustawy przemysłowej
(Dz. U. R. P. Nr 53, poz. 468) zarządza : ... .
Izba Rzemieślnicza we Włocławku, Prezydent: [Franciszek] Konwicki, Sekretarz: [Wacław] Sobczyk

Pismo Izby Rzemieślniczej we Włocławku Wydział Ogólny dnia 23.05.1932
Przedmiot: ankieta w sprawach gospodarczych rzemiosła.

Okólnik
Izba Rzemieślnicza w Włocławku, dnia 20.07.1932r.
Pismo Kierowane imiennie do członka Cechu Kowalskiego w Dobrzyniu n/Wisłą,

Pismo Izby Rzemieślniczej we Włocławku dnia 10.03.1933r.
Do Wszystkich Zarządów Cechów i Organizacji Rzemieślniczych na terenie woj. Warszawskiego
Problematyka, Prenumerata tygodnika „Rzemiosło”, Kredyty, Przypomnienie o wypełnieniu
Kwestionariuszy statystycznych o stanie gospodarczym Rzemiosła, Kursy krótkoterminowe,
Sprawa egzaminów, Opłaty za wydane świadectwa ukończenia nauki, Ukończenie nauki w
Rzemiośle, Sposób kierowania doniesień o nielegalnym Rzemiośle, Sprawa ubiegania się o
Uzyskanie Kart Rzemieślniczych, Opłaty na rzecz Cechów za wydawanie opinii o petentach
ubiegających sie o Karty Rzemieślnicze, Starania o pozwolenie na przewóz niebezpiecznych
surowców. W sprawie sposobu wypełniania blankietów nadawczych PKO lub pieniężnych
przekazów, Sekretariaty Cechów
                                           Do  wiadomości
O postępowaniu egzekucyjnym władz skarbowych, Mienie nie ulegające egzekucji, Sprawa
dostarczania dat statystycznych i adresów Cechom poszczególnym firmom i osobom z terenu
działania innej Izby, Przeprowadzanie przez władze administracyjne I-ej Instancji kontroli
wydawanych kart rzemieślniczych.  
Izba Rzemieślnicza we Włocławku, Prezes Zarządu: [Józef] Budzanowski, Sekretarz: [Jan] Łazarewicz 

Okólnik
Izby Rzemieślniczej we Włocławku, Nr. II-E-4-7, dnia 18.05.1933r.
Do Wszystkich Cechów i Organizacji Rzemieślniczych na terenie woj. Włocławskiego
W sprawie dostaw i robót na rzecz Skarbu Państwa, samorządu oraz Instytucji prawa publicznego
     W miesiącu kwietniu b. r. Izba Rzemieślnicza we Włocławku zaopiniowała projekt rozporządzenia Rady Ministrów o dostawach i robotach na rzecz Skarbu Państwa, samorządu, oraz instytucji prawa publicznego.
     Dla rzemiosła szczególnie ważne znaczenie w tym projekcie ma par. 4, w którym wyraźnie się mówi że przy udzielaniu zamówień na dostawę lub robotę wchodząca w zakres rzemiosła, w wypadku oferowania jednakowych cen przez przemysłowców lub kupców i rzemieślników, należy przyznać pierwszeństwo rzemieślnikom, ...
Izba Rzemieślnicza we Włocławku - Prezes Zarządu ; [Józef] Budzanowski, Sekretarz : [Jan] Łazarewicz  
   

Pismo Izby Rzemieślniczej we Włocławku, Nr. IV-0-0-23., dnia 22.05.1933r.
Do Wszystkich Cechów i Organizacji Rzemieślniczych na terenie woj. Warszawskiego.
Przedmiot: wycieczka dla zwiedzania wystaw prac warsztatowych i szkolnych młodzieży
Rzemieślniczej i zabytków cechowych w Warszawie.
     Izba Rzemieślnicza we Włocławku niniejszym zawiadamia  Cechy /Organizacje/, że staraniem
Izby Rzemieślniczej w Warszawie odbędzie się w dniach od 10 do 17 czerwca rb. w Warszawie
wystawa prac warsztatowych i szkolnych młodzieży rzemieślniczej oraz zabytków cechowych. ...
Izba Rzemieślnicza we Włocławku - Prezes Zarządu: [Józef] Budzanowski, Sekretarz : [Jan] Łazarewicz

Pismo Izby Rzemieślniczej we Włocławku, Nr. II-E-5-2, dnia 02.06.1933r.
Do Cechu Kowali, Starszy p. Kieł[ni]błowski Ignacy w Dobrzyniu n/Wisłą 
Przedmiot: składnice hurtowe żelaza.
     W celu obniżenia kosztów produkcji wyrobów żelaznych i metalowych, Izba Rzemieślnicza w Włocławku dąży do ułatwienia rzemieślnikom bezpośredniego nabywania odpowiedniego surowca z hut z pominięciem łańcucha pośredników w osobach hurtownika i detalisty.
     Izba Rzemieślnicza uważa więc za konieczne zbadać możliwości powołania do życia organizacji gospodarczej, która by utworzyła własne okręgowe składnice hurtowe zakupu surowca i nawiązała bezpośrednie stosunki handlowe z kartelem żelaznym, celem dostarczenia rzemieślnikom właściwych gatunków żelaza, po zniżonych cenach, ...
     Dlatego też Izba rzemieślnicza we Włocławku zwraca sie do Cechów z prośba o wypełnienie załączonej ankiety podając dane najbardziej odpowiadające rzeczywistości.
    Wypełnioną ankietę należy przesłać Izbie Rzemieślniczej w nie przekraczalnym terminie do dnia 12 czerwca 1933 r. włącznie
Izba Rzemieślnicza we Włocławku - Prezes Zarządu: [Józef] Budzanowski, Sekretarz : [Jan] Łazarewicz 

Pismo Izby Rzemieślniczej we Włocławku, Nr. I-Sb-2-18, dnia 10.06.1933 r.
Do Zarządu Cechu Kowali , Starszy p. Kieł[ni]błowski Ignacy w miejscowości nieczytelna
Przedmiot : w sprawie tworzenia zbiorowych placówek wytwórczych.
     W celu ustalenia możliwości wytwórczych niektórych zawodów rzemieślniczych i zebrania materiałów niezbędnych do zilustrowania możności wzięcia udziału rzemiosła w dostawach i robotach na rzecz Skarbu Państwa i instytucji samorządowych, Izba Rzemieślnicza we Włocławku prosi o wypełnienie drugostronnych kwestionariuszy w nieprzekraczalnym terminie do dnia 20 czerwca 1933 r....
     Odpowiedzi uzyskane z Cechów dadzą Izbie materiały pomocnicze do orientowania się w możliwościach utworzenia podobnych placówek wytwórczych i pozwolą wykorzystać doświadczenia posiadane przez Spółki już istniejące
Izba Rzemieślnicza we Włocławku - Prezes Zarządu: [Józef] Budzanowski, Sekretarz: [Jan] Łazarewicz.

Pismo Izby Rzemieślniczej we Włocławku Komisja Eksportu i Dostaw
na woj. Warszawskie. Włocławek, dnia 28.08.1933 r.
Do Wszystkich Cechów i Organizacji Rzemieślniczych na terenie woj. Warszawskiego. 
     W związku z powstałymi możliwościami eksportu wyrobów rzemieślniczych za granicę.
Izba Rzemieślnicza we Włocławku, powołała do życia Stałą Komisję Eksportu i Dostaw
na woj. Warszawskie z siedzibą we Włocławku. ...  
Podpisali, Prezydium Komisji Eksportu i Dostaw na woj. Warszawskie: Prezes – Ciechurski
Leopold, Vice Prezes – Majerczak Abram, Skarbnik – Hibner Władysław, członkowie:
Lewandowski Antoni,  Kitliński Stefan i  Sekretarz – Misiak Jan.

Pismo Izby Rzemieślniczej we Włocławku Komisja Eksportu i Dostaw na
woj. Warszawskie. Włocławek, dnia 05.09.1933r.
Do Wszystkich Cechów i Organizacji Rzemieślniczych na terenie woj. Warszawskiego
     W związku z rozpoczęciem prac Komisji Eksportu i Dostaw i w ślad za pismem okólnym
z dnia 28 b. m. niniejszym śpieszymy zawiadomić Zarządy Cechów i Organizacji
Rzemieślniczych woj. Warszawskiego, iż w najbliższych dniach wyjeżdżają  do Rosji
ogólno-polska delegacja rzemieślnicza w sprawie eksportu wyrobów skórzanych (obuwia)
i galanteryjnych, gotowych ubrań, wyrobów precyzyjnych, metalowych  oraz tłuszczu
i wędlin. ...

Rzemieślniczy Komitet Wojewódzki Pożyczki Narodowej, dnia 26.09.1933 r.
     Rzemieślniczy Komitet Wojewódzki Pożyczki Narodowej podaje po niżej do wiadomości odpis pisma Komitetu Pożyczki Narodowej przy Radzie Izb Rzemieślniczych.
Rada Izb Rzemieślniczych R.P., Warszawa ul. Św. Teresy 2/4
Komitet  Pożyczki  Narodowej. Do Izby Rzemieślniczej we Włocławku, dnia 22.09.1933 r. Nasz znak As.14.2406/33
     W celu umożliwienia ustalenia globalnej sumy, jaką rzemiosło wniesie na rzecz Pożyczki Narodowej, Rada Izb Rzemieślniczych prosi Izbę o zwrócenie się do wszystkich organizacji rzemieślniczych, aby zechciały przeprowadzić rejestr subskrybentów, zarówno należących do tych organizacji jak o pozostających poza ich ramami z uwzględnieniem
deklarowanych sum , Dyrektor Rady - M. Grzybowski
... Prezes Rzemieślniczego Komitetu Woj. Pożyczki Narodowej - [Józef] Budzanowski

Okólnik Nr. 6
Izby Rzemieślniczej we Włocławku, dnia 23.04.1935 r.
Do Wszystkich Cechów i Organizacji Rzemieślniczych Chrześcijan. woj. Warszawskiego.
Izba Rzemieślnicza we Włocławku przesyła odezwę Związku. Stowarzyszeń Rzem.
Chrześci. R. P. w Warszawie w sprawie Ogólno Polskiego Zjazdu Rzemiosła w Poznaniu, ...
Izba Rzemieślnicza we Włocławku podpisali Prezes: [Józef] Budzanowski, Dyrektor - nieczytelny.
Prezes Zw.  Stowarzyszeń - Snopczyński Antoni, Poseł na Sejm
i Dyrektor Zw. Stow. Glapiński Józef.

Okólnik Nr. 3
Izby Rzemieślniczej we Włocławku, Pl. Kopernika 2,  Włocławek  czerwiec 1937 r.
Do Wszystkich Cechów i organizacji Rzemieślniczych na terenie woj. Warszawskiego.
Wydawca czasopismo „Rzemieślnik” (stron 8).
... s. 5,Targi Rzemiosła Chrześcijańskiego we Włocławku - Związek Rzemieślników
Chrześcijan we Włocławku zorganizował II-gie Wiosenne Targi Rzemiosła Chrześcijańskiego
Otwarcie Targów nastąpi w dniu 6.V.1937 r. Sprawozdanie z Targów umieszczone zostanie
w następnym numerze. ... s. 8, Wydawnictwa - Izba Rzemieślnicza we Włocławku podaje
do wiadomości ogółu rzemiosła, iż posiada na składzie następujące pożyteczne i interesujące 
wydawnictwa: 
 1.  Kurs skrócony szkoły dokształcającej zawodowej - cena zł.2 - z przesyłką zł.2,40.
 2.  Kurs ślusarstwa w pytaniach i odpowiedziach - cena zł. 1.- z przesyłką zł. 1,30
 3.  Teoria cementowania żelaza - cena zł. 1. z przesyłką zł. 1,30.
 4.  Katechizm rzemieślnika cena zł. 3 - z przesyłką 3,50(zawiera dużo wiadomości niezbędnych
      dla kandydatów do egzaminów czeladniczych, mistrzowskich i kwalifikacyjnych)
 5.  Najważniejsze podatki bezpośrednie w rzemiośle II tom - cena zł. 2,40 - z przesyłką zł.3   

Pismo Związku Stowarzyszeń Rzemieślników Chrześcijan w Rzeczpospolitej
Polskiej Warszawa dnia 11.05.1939r.
Do Wszystkich Organizacji Rzemiosła Chrześcijańskiego w Polsce.
Dotyczy prac organizacyjnych DRUGIEGO OGÓLNO POLSKIEGO KONGRESU RZEMIOSŁA
CHRZESCIJAŃSKIEGO mającego się odbyć Częstochowie w dniach 16-17.07.1939r.
Podpisali Prezes Zw. Stowarzyszeń - Snopczyński Antoni i  Sekretarz Zw. Stowarzyszeń
- Daab Edward.

Pismo Centralnego Towarzystwa Rzemieślniczego w Państwie Polski Warszawa
ul. Miodowa 14, Tytuł – WYBORY do Izb Rzemieślniczych, bez daty i podpisów (stron 8).

... W tym czasie najliczniej reprezentowany był w niej Cech Rzeźników i Wędliniarzy. Inne cechy - choć istniały - nie wykazywały żadnej działalności. Dominująca rola tego cechu i jego aktywność spowodowała, że powołana we Włocławku w roku 1930 Izba Rzemieślnicza, desygnowała na stanowisko swojego przedstawiciela z terenu grójecczyzny miejscowego rzeźnika, Stanisława Rowińskiego, ... .

czytaj więcej - http://www.instytut-genealogii.com.pl/publikacje/Media/czeladnik/czeladnik.html

Osoby związane z obsługą administracyjną Izby Rzemieślniczej we Włocławku
w latach 1932, 1933 i 1934. (Obsadę stanowisk dokonano w myśl rozporządzenia Prezydenta
Rzeczpospolitej z dnia 27.10.1933 o Izbach i ich Związkach. W miejsce mianowanego w roku
1932 przez Ministra Przemysłu i Handlu Tymczasowego Zarządu, ...) . 

                                                              
                                                              Wykaz imienny

-Adam Stanisław-fryzjer , Agrest Jakób, Herszt-cukiernik , Archita Józef-stolarz , Biernacki Kazimierz-murarz , Birman Nachman , Buchner Berek-cholewkarz , Budzanowski Józef ,  Choinacki Stanisław-stolarz , Chodkowski Teofil , Fidlerówna Alicja , Gąsiorowska Halina , Gerszonowicz Estera , Głuchowski Franciszek-fryzjer , Gnezner Leopold-piekarz , Goślicki Kazimierz-kowal , Grzelczyk Stanisław-rzeźnik , Horowicz Josek-malarz , Jabłoński Franciszek-krawiec , Janeczek Adam-fryzjer , Jankowski Wacław-ślusarz , Kirszenowej Hersze-cholewkarz , Kościelewski Marjan-szewc , Kowalski Dyonizy-cieśla , Kozak Mordka-rymarz , Krogólski Józef-cieśla , Kwiatkowski Franciszek , Liberman Szymon-ślusarz , Lurje Chaim-krawiec , Łazarewicz Jan , Łukomski Kazimierz-ślusarz , Majerczak Abram-wędliniarz , Malinowski Wiktor-kołodziej , Małecki Piotr-szewc , Matuszewski Aleksy-ślusarz , Michałowicz Stefan , Misiak Jan , Motyczanka Adela , Ogiński Jan-kołodziej , Oszczakiewicz Romuald , Rowiński Stanisław-wędliniarz , Rozenbaum Fiszel-wędliniarz , Rozensztejn Judel-fotograf , Rymwrot Mordka-rymarz , Sobczyk W. , Szeremeti Adam-piekarz , Wencel Janusz-cukiernik , Wesołowski Paweł-rzeźnik , Wolrat Pejsach-malarz , Zabęski Artur-redaktor , Zapiec Józef-kołodziej , Zyngiel Majer-krawiec.
Opracowano na podstawie materiałów  wymienionych na http://rzemioslo.q4.pl/?id=2

...Nadmienić należy że do 1937 [1938] roku we Włocławku istniała Izba Rzemieślnicza. Na skutek zmiany granic województw, Izba została przeniesiona do Płocka gdzie pozostała do wybuchu wojny 1939....
[w:] Życie Cechów rzemieślniczych we Włocławku wczoraj i dziś, Gazeta Kujawska, 20.10.1947.

ŻYCIE RZEMIEŚLNICZE, wychodzi każdego miesiąca. Pismo poświęcone obronie interesów zawodowych i gospodarczych rzemiosła polskiego. Wydawca Izba Rzemieślnicza we Włocławku. Red. Kazimierz Jaroszewski. R. 1930-1931. [w:] Baranowski H., Bibliografia Czasopism Pomorskich ..., Toruń 1960, s. 273. 

... W strukturze funkcjonalnej Włocławka istotna rolę odgrywało też rzemiosło, zorganizowane
w 23 cechach. W 1938 r. we Włocławku działało około 1500 warsztatów, obejmujących potrzeby
nie tylko miejscowej ludności, ale w znacznej mierze i okolicznych miast i wsi. Szeroki rozwój rzemiosła
sprawił, iż Włocławek stał się siedzibą utworzonej w 1929 r. Izby Rzemieślniczej, obejmującej
zasięgiem działania obszaru woj. Warszawskiego...
[w:] Ginsbert A., Włocławek - Studium monograficzne  Warszawa 1968, s. 92. 

Izba  Rzemieślnicza  w  Grudziądzu  (Toruniu)

.....Schemat organizacyjny podany wyżej nie zmienił się do 1938 r., dopiero z dniem 1 kwietnia 1938 r., w związku z zmianami terytorialnymi województw: pomorskiego i poznańskiego, do terenu Izby włączono powiaty: bydgoski (wraz z Bydgoszczą), inowrocławski, szubiński i wyrzyski, które wyłączono administracyjnie z woj. poznańskiego, Do Izby tej włączono wówczas także część obszaru zlikwidowanej Izby Rzemieślniczej we Włocławku, ..... Znaczne zmiany w składzie zarządu spowodowane zostały zmianami terytorialnymi w obrębie Izby. Po przyłączeniu czterech powiatów z dawnej Izby Bydgoskiej oraz części okręgu zlikwidowanej Izby włocławskiej, wybrano nowy zarząd, który urzędował aż do wybuchu wojny we wrześniu 1939 r.: Prezes Artur Szulc (Toruń), Wiceprezes: Franciszek Wiencek (Toruń), Członkowie: Piotr Godek (Bydgoszcz), Stefan Kwitliński (Włocławek), Jan Pahlke (Grudziądz), Jan Pillar (Starogard), Janusz Wencel (Lipno), ...
Kotowski W., Rzemiosło Bydgoskie i Izby Rzemieślnicze w Regionie Pomorsko-Kujawkim w okresie Międzywojennym, Bydgoszcz 1980, s. 16-17.

.....Dzieje rzemiosła z okresu II Rzeczpospolitej zilustrowano drukowanym sprawozdaniem z obrad II Międzynarodowego Kongresu Rzemieślniczego w Paryżu, który odbył się w dniach 7 - 14 czerwca 1931 r. Polskie organizacje rzemieślnicze na tym kongresie reprezentował m. in. Kazimierz Jaroszewski z Izby Rzemieślniczej we Włocławku. Wystawiono również teksty audycji radiowych z 1939 r. na temat rzemiosła na terenie ówczesnego Pomorza.
Perlińska A., Rzemiosła w dokumencie archiwalnym (omówienie wystawy), [w:] 60 lat Izby Rzemieślniczej w Bydgoszczy 1920-1980, Bydgoszcz 1982, s. 65.

     6. Drukarnia Kujawska (ul. Warszawska 31), założona w 1928 r. przez Antoniego Kujawę
byłego pracownika Drukarni Diecezjalnej , przetrwała do 1939 r. ... Zakład drukował
miesięcznik "Życie Rzemieślnicze" - Organ Urzędowy Izby Rzemieślniczej we Włocławku na
Województwo Warszawskie" oraz jednodniówki druki handlowe i firmowe.
[w:] Wajer J., Życie Kulturalne Włocławka w latach 1918 - 1939, Bydgoszcz 1997, s. 136

... Ważnym organem samorządu rzemiosła stały się w XX wieku izby rzemieślnicze. Mocą tzw. ustawy procederowej powołano w 1900 r. dwie pierwsze izby rzemieślnicze: w Poznaniu i Bydgoszczy. W tym samym czasie utworzona została izba rzemieślnicza w Grudziądzu. Zaczątkiem kolejnej izby -katowickiej -był Śląski Związek Samodzielnych Rzemieślników powstały po 1918 r. Po odzyskaniu niepodległości organizują się w Krakowie , Tarnowie i Lwowie Związki Stowarzyszeń Rzemieślniczych i Przemysłu. W latach 1919-1927 powstały tam 4 izby rzemieślnicze. Na mocy prawa przemysłowego z 1927 r. izby rzemieślnicze  - obok wcześniej powołanych izb przemysłowo-handlowych i izb rolniczych - stały się (zgodnie z zapisem Konstytucji Marcowej ) częściami składowymi samorządu gospodarczego. W latach 1928-1929 utworzono 14 wojewódzkich izb rzemieślniczych w Białymstoku, w Brześciu nad Bugiem, w Kielcach, w Krakowie, we Lwowie, w Lublinie, w Łodzi, w Łucku, w Nowogrodku, w Stanisławowie, w Tarnopolu, w Wilnie, we Włocławku, i w Warszawie. Razem z wymienionymi wcześniej izbami w Poznaniu, Bydgoszczy, Grudziądzu i Katowicach funkcjonowało ich przez pewien czas 18. Rozporządzenie ministra przemysłu i handlu z 07.12.1933 r. ustaliło siedzibę 17 izb rzemieślniczych. Rozporządzeniem Prezydenta RP Ignacego Mościckiego z 27.10.1933 r. o izbach rzemieślniczych i ich związku utworzony został Związek Izb Rzemieślniczych. ...
[w:] Kawka B., Związek Rzemiosła Polskiego, Warszawa, maj 1999. s. 6.